Қарындаш Болат атасының жазу жазып отырғаның көріп: ―Біз туралы әңгіме жазып отырсың ба? мен туралы да жазасың ба? - деп сұрайды. Атасы жазуды қойып, немересіне: ―Иә, сен туралы жазып отырмын. Бірақ қолымдағы қарындаш не жазып жатқанымнан да маңызды.. Құдай қаласа, есейгеніңде сен де осы қарындашты жақсы көретін боласын Болат қарындашқа қызыға қарап, ерекше ешнәрсе таба алмаған кезде де: ―Ата, мына қарындаш басқа қарындаштарым сияқты ғой. қандай да бір ерекшелігі жоқ қой! - дегенде, атасы: ―Қалай қарағанына байланысты. Бұл қарындаштың 5 ерекшелігі бар. Егер де осы ерекшеліктерін есепке алып өмір сүрсең, бақытты бола аласын. Ол ерекшеліктер мыналар:
1: Керемет нәрселер жасай аласың. Алайда әр жасаған қадамыңды жүргізетін біреу барын ұмытпа.
2: Не жазсам да, анда-санда тоқтап, қарындашты ұштауға қажет уақыт бөлуім керек. Ұштағаным қарындаштың жанына батса да, ұштағаным оның одан әрі жақсаруына себеп болады. Сондықтан, кейбір қиындықтарға қарсы шыдамды болуды үйренуін керек, бұл сені одан әрі күшейтеді.
3: Қарындаш қате бір нәрсе жазған кезде, қатесін өшіргішпен өшіруге мүмкіндік туғызады. Жасағандарың қате болса оларды жөндеуге дайын болуын керек. Және де қате жөндеуден ұялмауын керек.
4: Қарындаштың ең маңызды жағы оның қалыбы емес, яғни сыртқа көрінген жағы емес; ішіндегі өзегі. Сондақтан қашан да өзегіне қарап, ең бастысы соны қорғауын керек…
5: Ең соңғы ерекшелігі де – артынан із тастауы. Тура сол сияқты сен де өмірінде жасаған әр әрекетің бір із тастайтының ұмытпауың керек те, қадамыңды абай басу керек.
Вопросы:
1. Мәтінде не туралы айтылған?
2.Болат қарындаш тың қай жалғынан қарағаны үшін бір ерекшелік таппайды?
3. Атасы қарындаш ты кімге теңейді?
4 Мәтіндегі бесінші ерекшелік ке қатысты қатарлы табыңыз
А) Адамның сөзі мен ісі сәйкес болу керек.
В) Жақсының аты өлмейді
Ғалымның хаты өлмейді.
С) Жақсы бала ата-анасын төрге сүйрейді
Жаман бала ата-анасын көрге сүрейді.
D) Уәдесінде тұрмау - ер жігітке жара
5. Қай қатарда кеңес беру сезімі байқалады табыңыз.
А) Құдай қаласа, есейгеніңде сен де осы қарындашты жақсы көретін боласың!
В) Сондықтан кейбір қиындықтарға қарсы шыдымды бөлуді үйренудің керек.
С) Қарындаш тың ең маңызды жағы оның қалыбы емес, ішіндегі өзегі.
D) Қарындаш қате бір нәрсе жазған кезде, қатесі өшіргішпен өшуруге мүмкіндік туғызады.
6. Мәтінде *Өзге* сөздің мағынасын табыңыз.
А) Сыйлас, дос адамдар.
В) Сөзге тұрақты, іске берік.
С) Бауырлас, тегі бір, туыс.
D) Негізгі, арқау, желісі.
7. Мәтіндегі төртінші ерекшелік ке сәйкес қатарлы табыңыз.
А) Сұлулық бетте емес, жүректе
В) Әркімдік өзіне ай көрінер көзіне
С) Су ішкен құдығыңа түкірме.
D) Аяғына қарап асын іш,
Шешісіне қарап қызын ал
Объяснение:
Отец Кунанбай кажы — ага-султан всего Каркаралинского внешнего округа, позже волостной управитель Кокше-Тобыктинской волости, годы жизни 1804—1886. Мать Улжан — из рода Каракесек из племени Аргын. Бабушка Токбала, в замужестве прозванная Зере из рода матай племени найман. Предположительно учила его родной речи.
Әкесі Құнанбай Қажы-аға сұлтан, кейіннен Көкше-Тобықты болысының болыс басқарушысы, 1804-1886 жылдары өмір сүрген. Анасы-Ұлжан-Арғын тайпасының Қаракесек руынан. Тоқбалдың әжесі Найман тайпасының матай руынан шыққан Зере деген лақап атқа ие болған. Болжам бойынша, ол ана тілін үйретті.
Бабушка Зере звала любимого внука Абаем, что означает «осмотрительный, осторожный, миленький». С тех пор и окружающие стали так же обращаться к мальчику, а настоящим именем, по сути, его никто не называл.
Абай происходит из знатного и богатого рода биев и аристократов. Прадед Абая Ыргызбай был батыром и бием рода тобыкты. Слово « батыр» предполагает не только личное мужество, отвагу и силу человека, но и участие в боевых сражениях. Ыргызбай был племянником знаменитого Жанибека батыра из племени керей, который за свои заслуги и ратные подвиги при сражениях с джунгарскими войсками получил благословение самого Абылай хана. Его сын Оскембай – дед Абая. Оскембай был бием. Когда состарился, глава рода – знаменитый Кенгирбай би воспитывал и обучал Оскембая науке управления. Дед Абая Оскембай жил в 1778-1850 годах. От него в 1804 году родился Кунанбай кажы – отец Абая.
Кунанбай как крупная, колоритная личность играл огромную роль в становлении характера Абая и его взглядов, таких личных качеств, как человечность, целеустремленность. Жизнь и творчество Абая в определенной мере были обусловлены установками и примерами его прославленного и порой жесткого, но справедливого отца.