Қазақ тілі мен әдебиеті» пәнінен 3-тоқсан бойынша жиынтық бағалау тапсырмалары 7-сынып

Оқылым
Төрт түлік малдың пайдасы мен қасиеттері қазақ дәстүрінде өте жақсы және тиімді сипатталған. Қазақтар төрт түлік малға түйе, жылқы, қой мен сиырды жатқызады. Адамдар төрт түлік малды өте қасиет тұтқандықтан, олардың әрқайсысына ойсылқара, қамбар ата, шопан ата, зеңгі баба деп ат берген. Жылқы малын аса қастерлеп, пір тұтқан. Оның еті мен сүті де адамның денсаулығына пайдалы екендігі баяғы заманнан белгілі. Жылқы малы жүйрік әрі төзімді.Қазақтың жылқымен қатар ұстаған малы – түйе. Көшпелілердің, солардың ішінде қазақтың, ғасырлар бойы көбінесе жүгін көтерген мал-түйе. Оның ішінде ең төзімдісі әрі мықтысы – жалғыз өркешті нар. Түйенің түбіті мен шудасы аса қадірлі боп саналады. Түбіттен иіріп тоқылған киім жылы, төзімді болады. Оның сүті де шипалы. Ғалымдардың дәлелдеуінше, шұбаттың дәрілік қасиеті қымыздан да артық саналады. Қой да көшпелі елдердің ерте заманнан малданған түлігінің бірі.Ол адам үшін әрі киім, әрі тамақ. Негізінен қойдың азықтық және киімдік қасиеті басқа түліктерден артық. Онымен бірге ол өте шыдамды болып келеді. Ешкі де дәл қойдай. Олардың сүтінен ұйытқан айран, құрт пен ірімшік халықтың сүйікті асы. Мал шаруашылығындағы тағы бір түлік-сиыр. Сиыр малы өріске кетіп,мезгілінде өзі оралады. Аязды күндері сиыр тек қорада ғана күтіледі. Сондықтан басқа малдарға қарағанда ол күтімді көбірек керек етеді.

(Мәтін оқушының жас ерекшелігіне сай бейімделген. 188сөз)
1-тапсырма. Мәтін бойынша тиісті жауапты белгіле.
1. Ең төзімді әрі ыңғайлы мал.
А) сиыр
Ә) жылқы
Б) қой
2.Дәрілік қасиеті бар сусын
А) сүт
Ә) шұбат
Б) айран

2-тапсырма. Сәйкестікті тап.
1.Түйе А. Ойсыл қара
2. Қой Ә. Қамбар ата
3. Сиыр Б. Шопан ата
4. Жылқы В. Зеңгі баба

3-тапсырма. Мәтін мазмұнына сай берілген кластерді толтырыңыз.

Жазылым

Эссе «Наурыз-думан»​

ответ:1. Қазақтар

2. Орыстар

3. Өзбектер

4. Украйындар

5. Ұйғырлар

6. Татарлар

7. Немістер

8. Кәрістер

9. Әзірбайжандар

10. Белорустар

11. Түріктер

12. Дұнгандар

13. Поляктар

14. Күрдтер

15. Шешендер

16. Тәжіктер

17. Қырғыздар

18. Башқұрттар

19. Ингуштер

20. Молдавандар

21. Армяндар

22. Гректер

23. Мордвалар

24. Чуваштар

25. Удмурттар

26. Болгарлар

27. Литвандар

28. Грузиндер

29. Қарақалпақтар

30. Марийлар

31. Сығандар

32. Лезгиндер

33. Еврейлер

34. Қытайлар

35. Парсылар -

36. Түркімендер

37. Балқарлар

38. Үндістан және Пәкістан халықтары

39. Осетиндер

40. Латыштар

41. Аварлар -  

42. Эстондар

43. Қарашайлар

44. Қырым татарлары

45. Арабтар

46. Дарғындар

47. Ауғандықтар

48. Коми-пермяктар  

49. Чехтар

50. Моңғолдар

51. Қалмақтар

52. Құмықтар

53. Твалар

54. Гагауздар-

55. Адыгайлар  

56. Румындар

57. Лактар

58. Буряттар

59. Ағылшындар

60. Венгрлар

61. Алтайлықтар

62. Финндер

63. Ноғайлар

64. Американдықтар

65. Сахалар(якуттер)

66. Италияндықтар

67. Чувандар

68. Карелдер

69. Хакастар  

70. Табасарандар

71. Удиндер

72. Асираилдіктер

73. Комилер

74. Абхаздар

75. Шорлар

76. Черкестер

77. Ненецтер -

79. Агулдар

80. Кабардиндер

81. Халха-моңғолдар

82. Кубалықтар

83. Рутулъдер

84. Долгандар

85. Коряктар

86. Въетнамдықтар

87. Татар

88. Хорваттар

89. Сербтер

90. Австриялықтар

91. Словактар

92. Испандар

93. Албандықтар

94. Француздар

95. Евразиялық еврейлеp

96. Удегейлер

97. Жапондар

98. Голландықтар

99. Вепстер

100. Эванкілер

101. Белуджилер

102. Грузиндіктер

103. Эвендер

104. Таулық еврейлер

105. Хантылар

106. Қырымшақтар

107. Тофалар

108. Қарайымдар

109. Мансылар

110. Цехурлар  

111. Чукчалар

112. Нанайлықтар

113. Ижорлар

114. Алеуттер -

115. Нивхилер -

116. Ителмендер

117. Энецтер -

118. Кеттер

119. Юкагилер -

120. Орогтар

121. Даттықтар

122. Селъкуптар -

123. Уличтер

124. Нагидалықтар

125. Саамдар -

126. Үльттар -

127. Наганасандар

128. Эскимостар

129. Басқалары

Объяснение:

Қазақта "Қасым салған қасқа жол, Есім салған ескі жол" деген қанатты сөз ежелден бар. Керей мен Әз Жәнібек негізін қалаған Қазақ хандығы әуелде әлсіз, жаңа-жаңа қаз тұрып келе жатқан-ды. Қазіргі Қазақстанның күншығысында, Жетісуда дулаттар, жалайырлар, албан, суан, наймандар, тағы басқа ру-тайпалар құрған күшті мемлекет Моғолстанға келіп, жер сұраған ақордалық бауырларына Есенбұға хан Шу-Ӏле тауларының Қозыбасыға дейінгі жерін бөліп берген. Сол заманның көне көзіндей болып, күні бүгінге дейін атын жоғалтпай, Шу бойында Хан тауы, хандар құс салған Cұңқар шыңы алыстан мұнартып, қол бұлғап тұрғандай. Қаз-қаз басып, ту көтерген Қазақ хандығы жан-жағына алаңдай қарап, күн көруге мәжбүр болған. Шығысында Ойраттардан, батысында Әмір-Темір әулеті билеп тұрған Сырдария мен Әмудария арасындағы күшті мемлекет Мауреннахрдан, солтүстігінде Сібір хандығынан қауіптенетін Моғолстанға қалқан, қорған тәрізді өмір кешті. Әсіресе, өздеріне кектеніп қалған хан Әбілхайыр әне-міне шабуылға шыға ма деген үрей бар.