деңгейі<br />Optiндау унты<br />Тыңдалым. 1-тапсырма. Мәтінді мұқият тыңда. Мәтінде төменде берілген суреттерге қатысты<br />қандай ақпараттар бар? Кестеге жаз.<br />Ғарыш әлеміне жұлдыздар мен Галактикалар, олардың аралағындағы бос кеңістіктер, түрлі сәулелер<br />мен газ шоғырлары және шаң-тозаңдар жатады. Жүлдыздар — айналаға жылу мен сәуле шашып тұрат<br />аспан денелері. Олар Жерден өте алыс орналасқандықтан, бізге жылтыраған кішкентай ноқат болып<br />көрінеді. Кейбір жұлдыздар Күннен ондаған, тіпті жүздеген есе үлкен. Аспан әлемінен жай көзбен<br />қарағанның өзінде 5000-ға жуық жұлдызды көруге болады. Ал күшті телескоппен миллиардтаған<br />жұлдызды көруге болады. Адамдар жұлдызды аспанды жұлдыздар тобы- шоқжұлдыздарға<br />топтастырады. Әр шоқжұлдызға ат берілген. Олардың бірі- Жетіқарақшы шоқжұлдызы. Ол шөмішке<br />ұқсайтындықтан, Үлкеншоміш деп те аталады. Кіші Жетіқарақшының пішіні де шөміш секілді. Бұл<br />шоқжұлдыздардың ішіндегі ең жарығы- Темірқазық. Саяхатшылар мен теңізшілер осы жұлдыз арқы<br />бағыт-бағдарларын анықтаған. Солтүстік полюс жақта орналасқандықтан, Темірқазыққа қарап<br />солтүстікті табады.
1)Лиро-эпостық жырлар немесе ғашықтық жырлар — оқиға желісі бірін-бірі құлай сүйген екі жас арасындағы махаббатқа құрылған лирикалық әрі эпикалық шығарма.
2)Лиро-эпостық жырларларда халықтың тұрмыс-салты, әдет-ғұрпы, наным-сенімі, көңіл-күйі көбірек суреттеледі
3)Ғашықтардың бастан кешкен өмір баяндарын суреттелу арқылы қазіргі күнге жетті.
4) көбінесе кейіпкерлері бір-бірін құлай сүйген ғашықтар болып келеді
5) махабат , сұйіспеншілік жайлы
6)Ғашықтық жырлар көркем фольклордың даму барысында батырлық эпостан кештеу қалыптасқан, бірақ бұл қаһармандық жыр мүлде өшіп, оның орнына романдық эпос келді деген сөз емес. Эпостың бұл екі түрі көп уақыт бірге , бір-бірімен байланыса, қатарласа дамыған. Ұқсастықтары да аз емес. Олардың жалпы поэтикалық сипаты ұқсас.
7)Қазақ әдебиетінің төл туындылары - "Қозы Көрпеш - Баян Сұлу", "Қыз Жібек", "Айман-Шолпан"; "Күлше қыз", "Құл мен қыз", "Мақпал қыз", "Есім - Зылиха"
Шығыс әдебиеті негізінде назира гөйлік дәстүрде жазылған қиссалар "Мұңлық - Зарлық", "Сейфілмәлік", "Бозжігіт", "Таһир - Зуһра", "Жүсіп - Зылиха", "Шәкір - Шәкірат", т.б.
8) өзіңнің жауабыңмен жаза салсаң болды.
Жауаптары:
1. Бастауыш пен баяндауыштан ғана тұратын сөйлем түрін табыңыз.
Д) Жалаң.
2. Атаулы сөйлемді табыңыз. Е) Жап-жасыл дала.
3. Бастауышы зат есімнен болған жақты сөйлемді табыңыз.
Е) Адам туған жерін аңсайды.
4. Сызықша дұрыс қойылған сөйлемді көрсетіңіз.
С) Су-тіршілік көзі.
5. Толымсыз сөйлемді табыңыз.
Д) Теледидарды көп қарайсың ба?
6. Сөйлемді аяқтаңыз. Табиғатты ... !
В) Қорға.
7. Сөйлем мүшелері талданбайтын сөйлем түрін белгілеңіз.
А) Атаулы
8. Жай сөйлемнің түрін ажыратыңыз. Қыс. Күн суық.
А) Атаулы.
9. Жалаң сөйлемді табыңыз.
А) Таң атты.
10. Сөйлемнің түрін көрсетіңіз. Түн. Тыныштық.
С) Атаулы.
11. Сөйлемнің түрін анықтаңыз. Гүлдей бер, туған жерім.
В) Лепті.
12. Сөйлемді аяқтаңыз: Қыста ... ... .
А) Боран соғады.
13. Жақсыз сөйлемді табыңыз.
Д) Елімізде өзгерістер көп.
14. Ойды аяқтаңыз: Табиғат адамдардан қамқорлық ... .
Д) күтеді
15. Сөйлемнің түрін анықтаңыз. Еңбек жазды.
Е) Хабарлы.
16. Дұрыс құрастырылған сөйлемді көрсетіңіз.
А) Бақылау жұмысы болды.
17. Сөйлемнің түрін табыңыз. Қыс. Аппақ қар.
Е) Атаулы.
18. Сөйлемді толықтырыңыз. Мақал-мәтелдер біздің халық ауыз әдебиетінің ұрпаққа қалдырған... байлығы.
Е) Рухани.
19. Дұрыс құрастырылған сөйлемді табыңыз.
Д) Мұғалім сыныптан жаңа ғана шығып кетті.
20. Бастауышы бар жақты сөйлемді көрсетіңіз.
В) Кәсіпкерлік жылдам дамыды.
21. Жалаң сөйлемді табыңыз.
Е) Уақыт жоқ.
22. Сөйлемнің түрін анықтаңыз. Кәсіпкерлік жылдам дамыды.
Е) Жақты.
23. Атаулы сөйлемді табыңыз.
В) Қыс. Сары аяз.
24. Сөйлемнің түрін анықтаңыз. Тудың көгілдір түсі ненің белгісі?
А) Сұраулы
25. Тұрлаулы және тұрлаусыз мүшелері бар сөйлем түрін көрсетіңіз.
А) Жайылма.