Су ортасының жарық режимінің әуе-құрылық ортасынан айырмашылықтары көп. Жарықтың су бетінен шағылысуына және су ішінен өтуі кезінде сіңірілетін болғандықтан суда жарықтың мөлшері аз болады. Сондықтан терең суларды үш аймаққа: жарық , алакөлеңке және толық қараңғы бөліктерге бөледі.
Мұхиттың қараңғы, терең бөліктерінде гидробионттар көру үшін тірі организмдерден бөлінетін жарықты пайдаланады. Мұндай құбылыс биолюминесценция деп аталады. Мысалы, кейбір балықтардың арқа жүзу қанаттарының алғашқы сәулесі жоғарға жақ сүйегіне жақын майысқан, қармақша тәрізді болып орналасқан. Осы қармақшаның ұшында шырышты жарық беретің бактериялары бар. Оттегімен бактерияларды қамтамасыз етуі арқылы жарық беріп, қорегін өзіне еліктіреді. Үнемі қараңғылықта тіршілік ету немесе жарықтың жетіспеуі гидробионттардың көру мүмкіншіліктерін шектейді.Жердің су қоры теория жүзінде сарқылмайды, себебі тиімді пайдаланған жағдайда су ресурстарының әлемдік су айналымы барысында үздіксіз қалпына келіп отырады. Өкінішке орай, соңғы жылдары Әлемдік Мұхиттарға мұнай өнімдерінің төгілуі, биологиялық алуан түрліліктің азаюы ұлғайып, тропикалық жағалауларга антропогендік қысым көп түсуде. Теңіз жағалауларының өсімдіктер жамылғысы тозып (Индонезия, Филиппин, Тайланд), күріш алқаптарын кеңейту және асшаяндар өсіру үшін тоғандар жасалып, мангра тоғайлары жойылуда. [3]
Импульстары секундына 2000-ға дейін жететін теңіз балықтары да бар. Кейбір қорғану көптеген шұңқырлы, ойық жерлерінде өзендердің тасуынынан, қатты нөсер жауыннан соң, қардың еруінен және тағы басқа жағдайларда уақытша көлшіктер, тоғандар пайда болады. Мұндай көлшіктерде де қысқа уақытта тіршілік ететін әт-түрлі гидробионттар кездеседі. Бұлардың ерекшелігі сол, аз ғана уақыт ішінде көбейіп, өзінен соң көптеген ұрпақтарын қалдырып келесі ылғал болатын уақытқа дейін тұнбаға көміліп иабиоз жағдайға түседі (кейбір шаяндар, планариилер, аз қылтанды құрттар моллюскалар, тіпті кейбір балықтар — африка протоптерусы және оңтүстік америка лепидосирені). Көптеген майда организмдер құрғақшылық жағдайда циста түзеді (инфузорилар, тамыраяқтылар, кейбір ескекаяқты шаяндар, турбеллярий және т.б.).
Су ортасының өзіндік оттегі режимі де бар. Суда оттегі атмосферамен салыстырғанда 21 есе аз. Судың температурасы, терендігі, тұздылығы артқан сайын ондағы оттегі мөлшері азайып, ал судың ағысы қатты болған сайын оттегі мөлшері көбейеді. Басқа орталармен салыстырғанда судың температуралық режимі біркелкі болуымен ерекшеленеді. Қоңыржай аймақтарда тұщы сулардың температурасы 0,9°С-25°С аралығында (ыстық су көздерін есептемегенде, онда су температурасы 100°С-қа дейін жетеді), тұщы сулардың терең қабатында температура 4°С-5°С-ты құрайды.
Мой интерес к исследованиям начался в детстве, когда я просто любила смотреть телепередачи про те или иные страны. Вместе с этим мне очень нравилось изучать историю. У меня не было четкого осознания, что я хочу заниматься исследованиями, хотелось много путешествовать и знакомиться с миром. Поэтому я и поступила на факультет международных отношений в КазУМОиМЯ им. Абылай хана. Там я активно участвовала в молодежных организациях, устраивала конференции и мероприятия. Однако желания что-то писать или исследовать еще не было. Такое чувство появилось только после магистратуры. Сразу же после окончания университета в Казахстане я поступила в City University London. Моим выбором стала специальность «Мировая политическая экономия». Эта программа совмещала в себе изучение вопросов на стыке таких дисциплин, как политология и экономика. Там я начала развивать свои писательские Затем я вернулась в Алматы со степенью магистра, а через две недели мне позвонили из Казахстанского центра гуманитарно-политической конъюнктуры, где на четвертом курсе бакалавриата я с организацией конференций. Через месяц я уже работала у них. На протяжении двух лет я занималась исследованиями, организовывала диалоговые площадки. Последние два года мы с Данияром живем в Астане. Сейчас я работаю на свободной основе, продолжая заниматься исследованиями.
В 2014 году мы основали Общественный Фонд «Синопсис» – исследовательский центр по изучению Китая и Центральной Азии. Этот проект реализуется мной и тремя молодыми экспертами, которые находятся в Алматы. Кроме того, у нас есть инициативная группа PaperLab по прикладным исследованиям, а именно Public Policy. В PaperLab задействованы 11 молодых ученых из Казахстана, Кыргызстана и Узбекистана (экономисты, социологи, политологи). Этот проект по большей части выражает нашу гражданскую позицию. Первую дискуссионную площадку мы провели в конце июня на тему «Спорт в большом городе, или как сделать Астану удобным и доступным для спорта городом». На этой встрече мы предоставили результаты двухмесячного исследования о массовом спорте, об инфраструктуре в столице, поговорили о физической активности жителей города, о дальнейшем спортивном благоустройстве. Конечная цель таких площадок – разработка аналитического документа, содержащего основные концепции и рекомендации по той или иной теме. Другая интересная тема обсуждения – музейная деятельность. Мы рассматривали вопрос трансформации роли музеев в обществе, их взаимодействие между собой. В нашей команде есть ребята, которые учатся за рубежом, есть такие ученые, которые имеют 10-летний исследовательский опыт. Объединив усилия, мы хотели бы видеть практическое применение результатов нашей работы. Площадка уже начала привлекать внимание различных стейкхолдеров, включая ответственные органы.
Су ортасының жарық режимінің әуе-құрылық ортасынан айырмашылықтары көп. Жарықтың су бетінен шағылысуына және су ішінен өтуі кезінде сіңірілетін болғандықтан суда жарықтың мөлшері аз болады. Сондықтан терең суларды үш аймаққа: жарық , алакөлеңке және толық қараңғы бөліктерге бөледі.
Мұхиттың қараңғы, терең бөліктерінде гидробионттар көру үшін тірі организмдерден бөлінетін жарықты пайдаланады. Мұндай құбылыс биолюминесценция деп аталады. Мысалы, кейбір балықтардың арқа жүзу қанаттарының алғашқы сәулесі жоғарға жақ сүйегіне жақын майысқан, қармақша тәрізді болып орналасқан. Осы қармақшаның ұшында шырышты жарық беретің бактериялары бар. Оттегімен бактерияларды қамтамасыз етуі арқылы жарық беріп, қорегін өзіне еліктіреді. Үнемі қараңғылықта тіршілік ету немесе жарықтың жетіспеуі гидробионттардың көру мүмкіншіліктерін шектейді.Жердің су қоры теория жүзінде сарқылмайды, себебі тиімді пайдаланған жағдайда су ресурстарының әлемдік су айналымы барысында үздіксіз қалпына келіп отырады. Өкінішке орай, соңғы жылдары Әлемдік Мұхиттарға мұнай өнімдерінің төгілуі, биологиялық алуан түрліліктің азаюы ұлғайып, тропикалық жағалауларга антропогендік қысым көп түсуде. Теңіз жағалауларының өсімдіктер жамылғысы тозып (Индонезия, Филиппин, Тайланд), күріш алқаптарын кеңейту және асшаяндар өсіру үшін тоғандар жасалып, мангра тоғайлары жойылуда. [3]
Импульстары секундына 2000-ға дейін жететін теңіз балықтары да бар. Кейбір қорғану көптеген шұңқырлы, ойық жерлерінде өзендердің тасуынынан, қатты нөсер жауыннан соң, қардың еруінен және тағы басқа жағдайларда уақытша көлшіктер, тоғандар пайда болады. Мұндай көлшіктерде де қысқа уақытта тіршілік ететін әт-түрлі гидробионттар кездеседі. Бұлардың ерекшелігі сол, аз ғана уақыт ішінде көбейіп, өзінен соң көптеген ұрпақтарын қалдырып келесі ылғал болатын уақытқа дейін тұнбаға көміліп иабиоз жағдайға түседі (кейбір шаяндар, планариилер, аз қылтанды құрттар моллюскалар, тіпті кейбір балықтар — африка протоптерусы және оңтүстік америка лепидосирені). Көптеген майда организмдер құрғақшылық жағдайда циста түзеді (инфузорилар, тамыраяқтылар, кейбір ескекаяқты шаяндар, турбеллярий және т.б.).
Су ортасының өзіндік оттегі режимі де бар. Суда оттегі атмосферамен салыстырғанда 21 есе аз. Судың температурасы, терендігі, тұздылығы артқан сайын ондағы оттегі мөлшері азайып, ал судың ағысы қатты болған сайын оттегі мөлшері көбейеді. Басқа орталармен салыстырғанда судың температуралық режимі біркелкі болуымен ерекшеленеді. Қоңыржай аймақтарда тұщы сулардың температурасы 0,9°С-25°С аралығында (ыстық су көздерін есептемегенде, онда су температурасы 100°С-қа дейін жетеді), тұщы сулардың терең қабатында температура 4°С-5°С-ты құрайды.
Динара, 27 лет, исследователь:
Мой интерес к исследованиям начался в детстве, когда я просто любила смотреть телепередачи про те или иные страны. Вместе с этим мне очень нравилось изучать историю. У меня не было четкого осознания, что я хочу заниматься исследованиями, хотелось много путешествовать и знакомиться с миром. Поэтому я и поступила на факультет международных отношений в КазУМОиМЯ им. Абылай хана. Там я активно участвовала в молодежных организациях, устраивала конференции и мероприятия. Однако желания что-то писать или исследовать еще не было. Такое чувство появилось только после магистратуры. Сразу же после окончания университета в Казахстане я поступила в City University London. Моим выбором стала специальность «Мировая политическая экономия». Эта программа совмещала в себе изучение вопросов на стыке таких дисциплин, как политология и экономика. Там я начала развивать свои писательские Затем я вернулась в Алматы со степенью магистра, а через две недели мне позвонили из Казахстанского центра гуманитарно-политической конъюнктуры, где на четвертом курсе бакалавриата я с организацией конференций. Через месяц я уже работала у них. На протяжении двух лет я занималась исследованиями, организовывала диалоговые площадки. Последние два года мы с Данияром живем в Астане. Сейчас я работаю на свободной основе, продолжая заниматься исследованиями.
В 2014 году мы основали Общественный Фонд «Синопсис» – исследовательский центр по изучению Китая и Центральной Азии. Этот проект реализуется мной и тремя молодыми экспертами, которые находятся в Алматы. Кроме того, у нас есть инициативная группа PaperLab по прикладным исследованиям, а именно Public Policy. В PaperLab задействованы 11 молодых ученых из Казахстана, Кыргызстана и Узбекистана (экономисты, социологи, политологи). Этот проект по большей части выражает нашу гражданскую позицию. Первую дискуссионную площадку мы провели в конце июня на тему «Спорт в большом городе, или как сделать Астану удобным и доступным для спорта городом». На этой встрече мы предоставили результаты двухмесячного исследования о массовом спорте, об инфраструктуре в столице, поговорили о физической активности жителей города, о дальнейшем спортивном благоустройстве. Конечная цель таких площадок – разработка аналитического документа, содержащего основные концепции и рекомендации по той или иной теме. Другая интересная тема обсуждения – музейная деятельность. Мы рассматривали вопрос трансформации роли музеев в обществе, их взаимодействие между собой. В нашей команде есть ребята, которые учатся за рубежом, есть такие ученые, которые имеют 10-летний исследовательский опыт. Объединив усилия, мы хотели бы видеть практическое применение результатов нашей работы. Площадка уже начала привлекать внимание различных стейкхолдеров, включая ответственные органы.