ЭТО СОР Қазақстандағы ұлттар достастығы» және «Ұлы дала табиғаты» бөлімдері бойынша жиынтық бағалау
Орындау уақыты 15-20 минут
Тыңдалым. Мәтінді мұқият тыңдап, сұрақтарға жауап бер.
1 Мамыр мейрамының шығу тарихы әріде жатыр. Бұдан 3000-дай жыл бұрын Италия тұрғындары жердің қамқоршысы, әйел құдайы Майяға табынған. Соның құрметіне бүгінге дейін мамыр айының алғашқы күні серуендеу мен салтанат мерекесі болып есептеледі.
Айтулы мейрамды алғаш рет 1890 жылы Мажарстан, Бельгия, Алмания, Дания, Испания, Италия, Норвегия, АҚШ, Швеция, Франция сияқты мемлекеттер атап өтті. Содан бері қанша заман өтсе де, қазіргі таңда 1 мамыр мерекесін әртүрлі мазмұнда әлемнің 66 мемлекеті тойлайды.
1 Мамыр – Қазақстан халықтарының бірлігі күні. 1995 жылы наурызда дүниежүзіне үлгі болып отырған ұлтаралық татулық пен тұрақтылықтың үлгісі Қазақстан Халықтарының Ассамблеясы құрылды. Сол кезден бастап 1 мамыр жаңаша сипат, мазмұнға ие болды.
1-тапсырма.
1. Италия тұрғындары 3000 жыл бұрын кімге табынған?
А) әйел құдайы Майяға
Ә) Қазақстан
Б) әйел
2. 1 Мамырды алғаш рет қай мемлекеттер атап өтті?
А) Қазақстан
Ә) Мажарстан, Бельгия, Алмания, Дания, Испания, Италия
Б) Ресей
3. 1Мамыр Қазақстанда қандай мереке?
А) Жеңіс күні
Ә) 8 Наурыз
Б) Бірлік күні
4. 1995 жыл - Қазақстан үшін қандай жыл?
5. Осы мерекені әлемнің қанша мемлекеті тойлайды? [ 5 ұпай]
Мәтінді оқып, төмендегі тапсырмаларды орындаңыз.
Қазақстанның көрікті жерлерінің бірі – Ақсу-Жабағылы қорығы. Қорық Талас Алатауының етегінде орналасқан. Бұл қорық 1962 жылы мемлекет қайраткері – Тұрар Рысқұловтың ұсынысымен құрылған. Қорықта аң құс, шөп, гүлдер қорғалады.
Ақсу-Жабағылы қорығында қызғалдақ пен сарғалдақ өседі. Қызғалдақтың алты түрі де алғаш осы қорықта өскен. Грейг қызғалдағын Ақсу-Жабағылыдан Голландияға апарған. Грейг қызғалдағы 1877 жылы Голландияда жоғары бағаланып, дипломмен марапатталған. Содан бері әлемге біздің қызғалдақтың 200-ден астам түрі тараған.
Ақсу-Жабағылыда жазықтар, биік шыңдар, жартастар, таулар бар. Өзендер мен сарқырамалар бар. Көгілдір биік таулар аспанмен таласады.
Теңіз деңгейінен 3000 м биіктікте орналасқан тастарға сурет салынған. Тастарда жануарлар, аң аулаған ежелгі адамдар бейнеленген.
2-тапсырма.
1. Ақсу – Жабағылы қорығы қайда орналасқан? [1ұпай]
2. Қорықта қызғалдақтың неше түрі өседі? [1ұпай]
3. Мәтінге бір күрделі сұрақ жазыңыз. [1ұпай]
3-тапсырма.
2. Берілген болымды етістіктерді болымсыз етістікке айналдырыңыздар.
Тарады, қорғалады,, өседі [ 2 ұпай]
4-тапсырма
Бір сөзге синквейн (туған жер, табиғат, саябақ) құрастырыңыз. [5 ұпай]
Бес жолды тақпақтың құрылымы:
1. Тақырыпқа қатысты бір зат есім;
2. Бірінші зат есімге қатысты екі сын есім;
3. Бірінші зат есімге қатысты үш етістік;
4. Бірінші зат есім қатысқан сөйлем;
5. Тақырыпты сипаттайтын бір синоним сөз.
Заттардың молекулалары өзгеріске ұшырамайтын құбылыстар физикалық құбылыстарға жатады. Мысалы, су буланғанда молекулааралық байланыс үзіліп, олардың арақашықтығы үлкейгенмен, молекулалар өзгеріске ұшырамайды. Бір заттан екінші бір зат түзілетін құбылыс химиялық құбылыс немесе химиялық реакция деп аталады.Ағаштан орындық үстел, төсек, т.б. үй жиһаздары жасалады. Бұл мысалда бір заттан әр түрлі денелер дайындалатынын көреміз. Заттардың өзара ұқсастығы мен айырмашылықтарын көрсететін белгілері олардың қасиеттері деп аталады. Оларға заттың агрегаттық күйі, түрі, түсі, тығыздығы, балқу және қайнау температуралары, жылу және электрөткізгіштктері, ерігіштіктері жатады. Мысалы, шыныдан, пластмассадан жасалған шөлмектер алып, оларды ұрып көрсек, шыны шөлмек оңай сынатынын, ал қыздырғанда пластмасса шөлмек оңай балқып, олардың пішіндерінің өзгеретінін байқаймыз. Мұндай өзгерістер физикалық құбылыстар деп аталады.
Сақтау- сақтамау, жаңа- ескі
3 тапсырма
Бағдарламалық жасақтама. Компьютер дегеніміз - командада команда бойынша тапсырылғанды орындайтын машина. Мұндай командалардың жиынтығы программа болып табылады. Бағдарламаны ауыстырған кезде компьютердің жұмысы түгелдей өзгереді: шахмат ойнайды, кітапты өңдейді, содан кейін жалақыны есептейді. Ойындар үшін - өздерінің бағдарламалары. Бағдарлама басқа ақпарат сияқты кодталған және компьютердің жадында сақталған - бір немесе бірнеше файл түрінде. Бағдарламалау тілдері. Компьютер бағдарламаларды «түсінуі» үшін олар белгілі бір сөздер мен белгілердің көмегімен жазылады - бағдарламалау «тілі». Мұндай тілдер өте көп: Бейсик, С, Паскаль және басқалар. Әрқайсысының өзіндік еңбегі бар. «Вирус» - бұл компьютердің жадын бұзатын және оның жұмысына кедергі келтіретін бағдарлама. Вирустармен күресуге болады. Ол үшін антивирустық бағдарламалар қолданылады.