Елімізде ауыз толтырып айтып, мақтанатындай спортшылар аз емес. Солардың ішінде ең алдымен Александр Винокуровты атап айтқым келеді. Ол - Қазақстанның және Астана Pro Team велокомандасының ең белгілі велошабандозы, «Vino» (Вино) деген атпен белгілі. 2012 жылғы Лондондағы XXX жазғы Олимпиада ойындарының чемпионы, Сидней Олимпиадасының вице чемпионы, әлем біріншілігінің қола жүлдегері, «Вуэльта» көпкүндігінің (2006 жыл) жеңімпазы. Оның есімі Қазақстанның спорт тарихына алтын әріппен жазылды десем, артық болмайды деп ойлаймын, себебі ол Қазақстаннан шыққан Олимпиада ойындарында алтын иеленген тұңғыш велошабандоз.
Еліміз Серік Сапиевті де мақтан тұтады. Ол ең танымал боксшылардың бірі, олимпиада чемпионы, халықаралық спорт шебері, Қазақстанның бокс бойынша еңбек сіңірген спорт шебері. Оның есімі Қарағанды қаласында бокс орталығына берілген болатын.
Бұл ретте Илья Ильинді атамай кету мүмкін емес. Қазақстанның есімін бірнеше дүркін әлемге танытқан әйгілі спортшы. Ол - Қазақстандық зілтемірші (ауыр атлет). Қазақстандық тұңғыш олимпиада ойындарының екі дүркін чемпионы (2008, 2012), әлемнің төрт дүркін чемпионы (2005, 2006, 2011, 2014) және Қазақстан чемпионы. Қазақстанның еңбек сіңірген спорт шебері.
Атмосфераның жер бетіне таяу қабаты тропосфераның белгілі бір жердегі белгелі бір қысқа мерзімдік (тәулік, апта, ай) жай күйін ауа райы дейді.Атмосфера қысымы, температура, ылғалдылық ауа райының элементтері; ал жауын шашын, жел, тұман, бұлт ауа райы құбылыстары.
Ауа райының жай күйі тек қана бір белгісіне, айталық, температураға немесе жауын шашынға ғана емес, барлық элементтер мен құбылыстарының жиынтығына қарап анықталады.Мәселен, ауа райына тек қана «салқын» деп анықтама беру жеткіліксіз.Салқын ауа райы желді, бұлтты, жаңбырлы, бұлыңғыр және т.с.с. болуы мүмкін.
Ауа райы уақыт ішінде өзгеріп тұрады.Оның элементтері мен құбылыстарының барлық өзгерісі басқасының да өзгерісін тудырады.Екінші сөзбен айтқанда, ауа райы мүлде басқаша сипат алады.
Ауа температурасының өзгеруі қысымның өзгеруіне, ол желдің сипатына, бұлттылық температураға ықпалын тигізеді және т.с.с.Бұдан ауа райының толық сипаттамасын беру үшін оны түзетін элементтер мен құбылыстарды түгелдкй бақылау қажеттігі туады.
Ауа массалры.Ауа райы жер бетіндегі ауаның ауысып отыруына байланысты өзгереді.Ауаның қасиеті қалыптасатын жерінің ерекшелігіне байланысты.Полярлық аймақтардағы ауа күн сәулесінің аз түсуінен қатты салқындайды.Экватор мен тропиктер маңындағы ауа жақсы қызады.Құрлықтың үстүндегі ауа құрғақ , мұхиттың үстүндегі ауа ылғалды болады.Тропосфераның бір бірінен осындай қасиеті (температурасы, мөлдірлігі, ылғалдылығы) жөнінен ерекшелік жасайтын үлкен бөліктері ауа массалары деп аталады.Әрбір ауа массасы мыңдаған, тіпті миллиондаған шаршы километр жерді алып жатады.
Олардың қалыңдығы бірнеше км ге барады, тіпті кейде тропосфераның жоғарғы шекарасына дейін жетеді.
Ауа массалары жалпы алғанда бір бағытта ауысады, бірақ олардың әрқайсысының ішінднгі желдер түрлі бағытта соғуы мүмкін.
Ауа массаларының ең алдымен олардың белдеулік орнына байланысты.Пайда болатын ендіктеріне қарай әр жарты шарда 4 түрлі негізгі ауа массасы ажыратылады.
1.Экваторлық ауа экваторлық ыстық белдеуде қалыптасады.Жылдың барлық мезгілінде жылы әрі ылғалды болуымен ерекшеленеді.
2.Тропиктік ауа (солтүстік және оңтүстік жарты шарларда).Жылы және құрғақ ауа түрінде ықпал жасйды.
3.Қоңыржай ендік ауасы (екі жарты шардың да қоңыржай ендіктерінде қалыптасады, тропиктік ауаға қарағанда, салқын, бірақ ылғалды, ал арктикаалық немесе антарктикалық ауаға қарағанда жылы және ылғалды).
4.Арктикалық ауа (оңтүстік жарты шарда антарктикалық ауа) биік ендіктерде пайда болатындықтан суық.
Қазақстандық спортшылар.
Елімізде ауыз толтырып айтып, мақтанатындай спортшылар аз емес. Солардың ішінде ең алдымен Александр Винокуровты атап айтқым келеді. Ол - Қазақстанның және Астана Pro Team велокомандасының ең белгілі велошабандозы, «Vino» (Вино) деген атпен белгілі. 2012 жылғы Лондондағы XXX жазғы Олимпиада ойындарының чемпионы, Сидней Олимпиадасының вице чемпионы, әлем біріншілігінің қола жүлдегері, «Вуэльта» көпкүндігінің (2006 жыл) жеңімпазы. Оның есімі Қазақстанның спорт тарихына алтын әріппен жазылды десем, артық болмайды деп ойлаймын, себебі ол Қазақстаннан шыққан Олимпиада ойындарында алтын иеленген тұңғыш велошабандоз.
Еліміз Серік Сапиевті де мақтан тұтады. Ол ең танымал боксшылардың бірі, олимпиада чемпионы, халықаралық спорт шебері, Қазақстанның бокс бойынша еңбек сіңірген спорт шебері. Оның есімі Қарағанды қаласында бокс орталығына берілген болатын.
Бұл ретте Илья Ильинді атамай кету мүмкін емес. Қазақстанның есімін бірнеше дүркін әлемге танытқан әйгілі спортшы. Ол - Қазақстандық зілтемірші (ауыр атлет). Қазақстандық тұңғыш олимпиада ойындарының екі дүркін чемпионы (2008, 2012), әлемнің төрт дүркін чемпионы (2005, 2006, 2011, 2014) және Қазақстан чемпионы. Қазақстанның еңбек сіңірген спорт шебері.
Объяснение:
Атмосфераның жер бетіне таяу қабаты тропосфераның белгілі бір жердегі белгелі бір қысқа мерзімдік (тәулік, апта, ай) жай күйін ауа райы дейді.Атмосфера қысымы, температура, ылғалдылық ауа райының элементтері; ал жауын шашын, жел, тұман, бұлт ауа райы құбылыстары.
Ауа райының жай күйі тек қана бір белгісіне, айталық, температураға немесе жауын шашынға ғана емес, барлық элементтер мен құбылыстарының жиынтығына қарап анықталады.Мәселен, ауа райына тек қана «салқын» деп анықтама беру жеткіліксіз.Салқын ауа райы желді, бұлтты, жаңбырлы, бұлыңғыр және т.с.с. болуы мүмкін.
Ауа райы уақыт ішінде өзгеріп тұрады.Оның элементтері мен құбылыстарының барлық өзгерісі басқасының да өзгерісін тудырады.Екінші сөзбен айтқанда, ауа райы мүлде басқаша сипат алады.
Ауа температурасының өзгеруі қысымның өзгеруіне, ол желдің сипатына, бұлттылық температураға ықпалын тигізеді және т.с.с.Бұдан ауа райының толық сипаттамасын беру үшін оны түзетін элементтер мен құбылыстарды түгелдкй бақылау қажеттігі туады.
Ауа массалры.Ауа райы жер бетіндегі ауаның ауысып отыруына байланысты өзгереді.Ауаның қасиеті қалыптасатын жерінің ерекшелігіне байланысты.Полярлық аймақтардағы ауа күн сәулесінің аз түсуінен қатты салқындайды.Экватор мен тропиктер маңындағы ауа жақсы қызады.Құрлықтың үстүндегі ауа құрғақ , мұхиттың үстүндегі ауа ылғалды болады.Тропосфераның бір бірінен осындай қасиеті (температурасы, мөлдірлігі, ылғалдылығы) жөнінен ерекшелік жасайтын үлкен бөліктері ауа массалары деп аталады.Әрбір ауа массасы мыңдаған, тіпті миллиондаған шаршы километр жерді алып жатады.
Олардың қалыңдығы бірнеше км ге барады, тіпті кейде тропосфераның жоғарғы шекарасына дейін жетеді.
Ауа массалары жалпы алғанда бір бағытта ауысады, бірақ олардың әрқайсысының ішінднгі желдер түрлі бағытта соғуы мүмкін.
Ауа массаларының ең алдымен олардың белдеулік орнына байланысты.Пайда болатын ендіктеріне қарай әр жарты шарда 4 түрлі негізгі ауа массасы ажыратылады.
1.Экваторлық ауа экваторлық ыстық белдеуде қалыптасады.Жылдың барлық мезгілінде жылы әрі ылғалды болуымен ерекшеленеді.
2.Тропиктік ауа (солтүстік және оңтүстік жарты шарларда).Жылы және құрғақ ауа түрінде ықпал жасйды.
3.Қоңыржай ендік ауасы (екі жарты шардың да қоңыржай ендіктерінде қалыптасады, тропиктік ауаға қарағанда, салқын, бірақ ылғалды, ал арктикаалық немесе антарктикалық ауаға қарағанда жылы және ылғалды).
4.Арктикалық ауа (оңтүстік жарты шарда антарктикалық ауа) биік ендіктерде пайда болатындықтан суық.
Объяснение: