ХХІ ғасырды электр құрылғыларынсыз, яғни компьютерсіз, теледидарсыз, ұялы телефонсыз, тұрмыстық техникасыз елестете алмаймыз. Сондықтан тұрғындардың өмір сүруі үшін керекті қуат көзінің бірі – электр энергиясы. Жыл сайын оған деген сұраным артып келеді. Электр энергиясын өндіру үшін күніне мындаған тонна кемір мен мұнай жағылады. Мұндай отынның табиғатқа зияны өте кеп. Қазір бүкіл әлем энергия өндірудің жаңа әдісі мен үнемдеу жолын іздестіріп жатыр. 2017 жылы Астана қаласында «Болашақ энергиясы» деген тақырыппен «ЭКСПО-2017» көрмесі өтті.

Жел энергетикасы-ең тиімді қуат көзі. Оның артықшылығы көп. Жел энергетикасын халық шаруашылықта қолданған жөн. Желдің күшімен алынатын электр энергиясы үйлерді жылыту, жап-жарық ету үшін пайдалынады. Қазір Қазақстанның кейбір аймақтарында басында үш қанатты желдеткіші бар бағандар кездеседі. Әлденеше жерлерде олардың он шақтысы қатар тұрады. Олардың саны бірнешеу болса, ол жерде желдің күші жоғары болғаны. Себебі бұлар-жел энергетикасының құрылғылары.

2. Мәтіннен есімдіктерді теріп жазыңыз.

Қобыз - халықта қасиетті болып есептелген. Жай халық бұл аспапты қолдарында ұстауға да қорқады. Өйткені, қобыз - бұл аспаптың иесі бақсы сияқты ерекше сиқырлы қасиетке ие және адам тағдырына әсер етеді деген наным бар. Аңыз-естеліктер бойынша қобыз және қобыздық музыка адам денесінен ауыр рухтарды, аурулар мен өлімді қуған. Қобыз - екі қылды шекті, ысқысы бар аспап. Ол Сібір, Орта Азия, Повольжья, Закавказья және басқа да халықтарда сақталған, ысқысы бар аспаптар тобына жатады. Әрбір халықтың мұндай ысқылы аспаптарының өз атауы бар, олардың құрылысы, қылды шектері, ойнау тәсілдері ұқсас. Ерте заманғы аспап екендігін аспап құрылымынан аңғаруға болады. Қобыз арша, қайың сияқты ағаштың тұтас бөлігінен жасалады. Аспап үш бөліктен тұрады: бас, кеуде, аяқ, негізгі бөлігі ашық кесе түрінде болады. Аспаптың төменгі бөлігі терімен тартылады. Оған тиек қойылады. Қобызға арналған шектер әлі күнге ат қылынан жасалады. Ысқы доға түрінде болады және жебені еске салады: екі жағы қайырылған бұтаққа ат қылы байланып, түйе жүнінен жасалған мықты жіппен бекітіледі. Орындаушы ысқыны алақанымен жабады. Шамандық аспап ерекше болған, оның басына үкінің қауырсыны, мүйіз тәріздес темір пластинкалар, құстардың бейнесі ілінгең олар музыка әуенімен тербелетін болған, шанақ түбіне айна орнатылады. Осының барлығы жәй сәндік безендірмелер емес, шамандық, бақсылық белгілемелер болған. Қобыз ерекше бай және әрқилы дауысты беретін аспап. Қобызбен осы аспапты өмірге әкелген Қорқыт туралы философиялық аңыз тығыз байланысты.

Люди давно думали, как защитить вымирающий вид животных. Во-первых, нужно прекратить на них охотиться. Правда это совсем мало. Зимой животных нужно подкармливать, ухаживать делать все так, чтобы для животных было привычно жить в таких же условиях как и раньше. 
     Большую часть территории леса, степи и очень высоких гор нужно сделать защитными местами - заповедниками. В заповедниках, должны работать такие люди, как: охранник, врач и академик или ученный для животных. Они будут защищать, заботиться и растить всех животных.