Жақын туыстары Абай қазасынан кейін, Әлихан Бөкейхановтың кеңесі бойынша ақынның асыл мұрасын жинастырып, баспаға әзірлеуге кіріскені мәлім. Бұл туралы құнды де¬ректі 1915 жылы “Қазақ” газетінде жария¬лан¬ған Кәкітайдың қазасына байланысты жаз¬ған мақаласында: “1904 жылы Абай мар¬құмның өлеңін кітап қылып басыңдар деп, балаларына хат жаздым” деп Әлекеңнің өзі жеткізеді (Абай дүниеден өткенде алғаш рет орыс тілінде қазанаманы жазған да Әлекең екені белгілі). Сөйтіп, Кәкітай мен Тұрағұл 1905 жылдың қысы мен жазғытұрымында Абайдың өлең¬дерін, қарасөздерін жинап, түгендейді. Ал, жа¬дырап жаз келгенде бұл екеуі Абай мұра¬сын көрші әрі туысқан есебінде болған Мүр¬сейіт Біке баласы деген молданың қолына бе¬ріп, әдемілеп көшіріп жазуды тапсырады. Көркем (ескіше хұсни) жазудың хас шебері Мүрсейіт молда, Әрхамның куәлігінше, ар¬найы тігілген қоста отырып, өз жұмысын бір айда аяқтап шыққан екен. Аға буын зерттеушілер көп зерделеген бұрыннан мәлім мағлұматтарды қайталап жатудың қажеті шамалы. “Абайдың алғашқы жинағы баспаға қалай әзірленді?” деген сұ¬рақ¬тың, біздіңше, бүгінгі күні бір ғана астары қалған сияқты. Ол – аталмыш жинақтың шығуына шәкірті Шәкәрімнің қосқан үлесі қандай еді деген мәселе. Төменде осыған баса назар аудармақпыз. Бірден айтайық, Абай өлеңдері мен қара¬сөздерін жинастыру барысында Шәкәрім мынадай істерді атқарды деп санамалап өту қиынға соғады.
1. Алтын ұяң – Отан қымбат, Құт-берекең – атаң қымбат, Аймалайтын – анаң қымбат, Асқар тауың – әкең қымбат (Қазыбек би) . 2. Бұлбұл гүлзарын сүйеді, Адал адам Отанын сүйеді. 3. Жауда қалған бұлбұлдан Отанға кайтқан ит артық. 4. Орағың өткір болса, қарың талмайды, Отаның берік болса, жауың алмайды. 5. Отан елдің анасы, Ел ердің анасы. 6. Отан қадіріне жетпеген өз қадіріне жетпейді. 7. Отан от басынан басталады. 8. Отан оттан да ыстық, жалыны бар шоқтан да ыстық. 9. Отансыз адам – ормансыз бұлбұл. 10. Отансыздың оты жанбайды. 11. Отан үшін еңбек етсең халқыңның сүйген ұлы боласың. 12. Отан үшін күрес – ерге тиген үлес. 13. Отан үшін отқа түс – күймейсің, Арың үшін алыссаң – өлмейсің. 14. Отаны бірдің жүрегі бір, Жүрегі бірдің тілегі бір. 15. Отанын сатқан оңбас. 16. Отанын сүйген: отқа жанбайды, суға батпайды. 17.Отаның тыныш – сен тыныш.
Сөйтіп, Кәкітай мен Тұрағұл 1905 жылдың қысы мен жазғытұрымында Абайдың өлең¬дерін, қарасөздерін жинап, түгендейді. Ал, жа¬дырап жаз келгенде бұл екеуі Абай мұра¬сын көрші әрі туысқан есебінде болған Мүр¬сейіт Біке баласы деген молданың қолына бе¬ріп, әдемілеп көшіріп жазуды тапсырады. Көркем (ескіше хұсни) жазудың хас шебері Мүрсейіт молда, Әрхамның куәлігінше, ар¬найы тігілген қоста отырып, өз жұмысын бір айда аяқтап шыққан екен.
Аға буын зерттеушілер көп зерделеген бұрыннан мәлім мағлұматтарды қайталап жатудың қажеті шамалы. “Абайдың алғашқы жинағы баспаға қалай әзірленді?” деген сұ¬рақ¬тың, біздіңше, бүгінгі күні бір ғана астары қалған сияқты. Ол – аталмыш жинақтың шығуына шәкірті Шәкәрімнің қосқан үлесі қандай еді деген мәселе. Төменде осыған баса назар аудармақпыз.
Бірден айтайық, Абай өлеңдері мен қара¬сөздерін жинастыру барысында Шәкәрім мынадай істерді атқарды деп санамалап өту қиынға соғады.
Құт-берекең – атаң қымбат,
Аймалайтын – анаң қымбат,
Асқар тауың – әкең қымбат (Қазыбек би) .
2. Бұлбұл гүлзарын сүйеді,
Адал адам Отанын сүйеді.
3. Жауда қалған бұлбұлдан Отанға кайтқан ит артық.
4. Орағың өткір болса, қарың талмайды,
Отаның берік болса, жауың алмайды.
5. Отан елдің анасы,
Ел ердің анасы.
6. Отан қадіріне жетпеген өз қадіріне жетпейді.
7. Отан от басынан басталады.
8. Отан оттан да ыстық,
жалыны бар шоқтан да ыстық.
9. Отансыз адам – ормансыз бұлбұл.
10. Отансыздың оты жанбайды.
11. Отан үшін еңбек етсең
халқыңның сүйген ұлы боласың.
12. Отан үшін күрес – ерге тиген үлес.
13. Отан үшін отқа түс – күймейсің,
Арың үшін алыссаң – өлмейсің.
14. Отаны бірдің жүрегі бір,
Жүрегі бірдің тілегі бір.
15. Отанын сатқан оңбас.
16. Отанын сүйген: отқа жанбайды, суға батпайды.
17.Отаның тыныш – сен тыныш.