Көне түркі жазулары (басқаша Орхон-Енесей жазулары) — б.з. V ғ. — б.з. Xғғ аралығындағы түркі тайпаларының тасқа қашап жазған жазбалары.
Орхондағы Күлтегін ескерткіші - Орхон мұражайы, Хархорин, Моңғолия
Орхон-Енисей ескерткіштері алғаш Орхон өзеніні бойынан (Екінші түркі қағандығы кезі) табылды, кейін Енисей өзенінің жоғарғы ағысында (Қырғыз қағандығы). Кейде руник жазбасы дейді, алман руналарынынан жанасым тауып (кейбір нышандар кескіні дәл келіп тұр, дауысты мағынасы да жақын). Азиялық түркі руналары соғды жазуының негізінде VIII ғ. бұрын жасалған деп есептеледі. Оның әліпбиінде 40-қа жуық графема бар. Көне түркі руника жазуы ерекшелігі - онда негізгі велярлық және палаталдық дауыссыздарға арналған бірнеше жұп дербес әріптер бар. Көне түркі руника жазуы жұмбағын 1893 жылы В. Томсен шешкен. Орхон ескерткіштерінің тұңғыш тәржімаларын 1894 жылы В.В. Радлов жасаған.
менің кіндік қаным тамып, алғаш тәй-тәй басқан, алғаш «ана» деп күлім қаққан, киелі жерім, атамекенім бар, ол – тәуелсіз қазақстан. мен өз басым қарағанды облысына қарасты жаңаарқа ауданында тұрамын. ұлан байтақ еліміздің ірі қалаларын аралау - менің арманым, себебі қазақстанда көрікті жерлер жетерлік. әзірге осы арманымды ата - анамның арқасында ақырындап жүзеге асырып келемін. жазғы демалыста отбасымызбен демалуға бір қаланы таңдап, сонда жол жүреміз. әзірше біз киелі түркістан, жер жәннаты жетісудың орталығы - талдықорған, оңтүстік астанамыз алматы және еліміздің бас қаласы нұр - сұлтанға сапар шектік. әр қаланың өзіндік қайталанбас ерекшеліктері бар. мысалы, түркістанда біз киелі жерлерді аралап, аптап ыстықта жер асты құдығының суын ішіп, бұрынғы заманның сәулет өнері туындыларына тамсандық. ал жетісу өңірінде таудан сырқырап аққан қаратал өзенінің бойында серуендеп, таза ауада демалып, табиғаттың сұлулығына тәнті болдық. оңтүстік астанамыз аталып кеткен алматыда серуендеп қыдыру мен аты әлемге әйгілі алматы апортын татып көрудің өзі арман ғой, алматыны тіпті өлең - жырға қосқан ақын - жазушылар қаншама десеңші алматыда серуендейтін жерлер өте көп. солардың ішінде біз көктебеге көтеріліп, әсем алматыны жоғарыдан алақанымыздағыдай көріп таң қалдық. аты әлемге әйгілі медеу мұз айдынында коньки тептік, абай атындағы ұлттық опера және теартының кезекті қойылымын тамашалап, ә.қастеев атындағы сурет галереясына да барып үлгердік. еліміздің жүрегі – нұр – сұлтан қаласының да көрікті жерлері аз емес, жыл сайын олардың қатары толықтырылып келеді. тәуелсіз қазақстанның сәулеттік символына айналған «бәйтерек» монументі, «хан-шатыр» сауда және ойын-сауық орталығы және «думан» ойын-сауық кешені біздің отбасымыздың сүйікті демалу орындары.
келешекте қазақстанның қостанай, павлодар, қарт каспийдің жағасында орналасқан ақтау, атырау, сонымен қатар шырайлы шымкент қалаларын аралағым келеді.
перевод:
достопримечательности казахстана
у меня есть святая земля, родина, это независимый казахстан. я живу в жанааркинском районе карагандинской области. посещение крупных городов нашей огромной страны-моя мечта, потому что в казахстане есть достопримечательности. пока я постепенно реализую эту мечту родителям. на летних каникулах мы выбираем город для отдыха с семьей и идем туда. пока мы пребывали в центр сакрального туркестана, земли и семиречья - талдыкорган, южную столицу алматы и главного города страны нур - султана. каждый город имеет свои неповторимые особенности. к примеру, в туркестане мы посетили святые места, пили воду из подземных колодцев в жару и поселились в архитектурных произведениях бывшего времени. а в жетысуском регионе, по горе аккан, по реке каратал, отдохнувшись на свежем воздухе, были восхищены красотой природы. в алматы, названном южной столицей, есть мечта совершить прогулку в алматы и попробовать всемирно известный алматинский апорт, сколько поэтов и писателей, внесших алматы в стихи и в алматы много мест для прогулок. среди них мы поднялись на газету и удивились прекрасным алматы, как на ладони. на всемирно известном ледовом катке медеу состоялся очередной спектакль коньки, национального театра оперы и им.абая.мы успели посетить картинную галерею им. кастеева. не менее красивых мест в сердце нашей страны – городе нур – султан, с каждым годом их пополняется. монумент «байтерек», торгово-развлекательный центр «хан-шатыр» и развлекательный комплекс «думан», ставший архитектурным символом независимого казахстана, являются любимыми достопримечательностями нашей семьи.
в будущем хочу посетить города актау, атырау, а также шырайлы шымкент, расположенные на берегу казахстана кустаная, павлодара, картинного каспия.
Көне түркі жазулары (басқаша Орхон-Енесей жазулары) — б.з. V ғ. — б.з. Xғғ аралығындағы түркі тайпаларының тасқа қашап жазған жазбалары.
Орхондағы Күлтегін ескерткіші - Орхон мұражайы, Хархорин, Моңғолия
Орхон-Енисей ескерткіштері алғаш Орхон өзеніні бойынан (Екінші түркі қағандығы кезі) табылды, кейін Енисей өзенінің жоғарғы ағысында (Қырғыз қағандығы). Кейде руник жазбасы дейді, алман руналарынынан жанасым тауып (кейбір нышандар кескіні дәл келіп тұр, дауысты мағынасы да жақын). Азиялық түркі руналары соғды жазуының негізінде VIII ғ. бұрын жасалған деп есептеледі. Оның әліпбиінде 40-қа жуық графема бар. Көне түркі руника жазуы ерекшелігі - онда негізгі велярлық және палаталдық дауыссыздарға арналған бірнеше жұп дербес әріптер бар. Көне түркі руника жазуы жұмбағын 1893 жылы В. Томсен шешкен. Орхон ескерткіштерінің тұңғыш тәржімаларын 1894 жылы В.В. Радлов жасаған.
Объяснение:
наверное
қазақстанның көрікті жерлері
менің кіндік қаным тамып, алғаш тәй-тәй басқан, алғаш «ана» деп күлім қаққан, киелі жерім, атамекенім бар, ол – тәуелсіз қазақстан. мен өз басым қарағанды облысына қарасты жаңаарқа ауданында тұрамын. ұлан байтақ еліміздің ірі қалаларын аралау - менің арманым, себебі қазақстанда көрікті жерлер жетерлік. әзірге осы арманымды ата - анамның арқасында ақырындап жүзеге асырып келемін. жазғы демалыста отбасымызбен демалуға бір қаланы таңдап, сонда жол жүреміз. әзірше біз киелі түркістан, жер жәннаты жетісудың орталығы - талдықорған, оңтүстік астанамыз алматы және еліміздің бас қаласы нұр - сұлтанға сапар шектік. әр қаланың өзіндік қайталанбас ерекшеліктері бар. мысалы, түркістанда біз киелі жерлерді аралап, аптап ыстықта жер асты құдығының суын ішіп, бұрынғы заманның сәулет өнері туындыларына тамсандық. ал жетісу өңірінде таудан сырқырап аққан қаратал өзенінің бойында серуендеп, таза ауада демалып, табиғаттың сұлулығына тәнті болдық. оңтүстік астанамыз аталып кеткен алматыда серуендеп қыдыру мен аты әлемге әйгілі алматы апортын татып көрудің өзі арман ғой, алматыны тіпті өлең - жырға қосқан ақын - жазушылар қаншама десеңші алматыда серуендейтін жерлер өте көп. солардың ішінде біз көктебеге көтеріліп, әсем алматыны жоғарыдан алақанымыздағыдай көріп таң қалдық. аты әлемге әйгілі медеу мұз айдынында коньки тептік, абай атындағы ұлттық опера және теартының кезекті қойылымын тамашалап, ә.қастеев атындағы сурет галереясына да барып үлгердік. еліміздің жүрегі – нұр – сұлтан қаласының да көрікті жерлері аз емес, жыл сайын олардың қатары толықтырылып келеді. тәуелсіз қазақстанның сәулеттік символына айналған «бәйтерек» монументі, «хан-шатыр» сауда және ойын-сауық орталығы және «думан» ойын-сауық кешені біздің отбасымыздың сүйікті демалу орындары.
келешекте қазақстанның қостанай, павлодар, қарт каспийдің жағасында орналасқан ақтау, атырау, сонымен қатар шырайлы шымкент қалаларын аралағым келеді.
перевод:
достопримечательности казахстана
у меня есть святая земля, родина, это независимый казахстан. я живу в жанааркинском районе карагандинской области. посещение крупных городов нашей огромной страны-моя мечта, потому что в казахстане есть достопримечательности. пока я постепенно реализую эту мечту родителям. на летних каникулах мы выбираем город для отдыха с семьей и идем туда. пока мы пребывали в центр сакрального туркестана, земли и семиречья - талдыкорган, южную столицу алматы и главного города страны нур - султана. каждый город имеет свои неповторимые особенности. к примеру, в туркестане мы посетили святые места, пили воду из подземных колодцев в жару и поселились в архитектурных произведениях бывшего времени. а в жетысуском регионе, по горе аккан, по реке каратал, отдохнувшись на свежем воздухе, были восхищены красотой природы. в алматы, названном южной столицей, есть мечта совершить прогулку в алматы и попробовать всемирно известный алматинский апорт, сколько поэтов и писателей, внесших алматы в стихи и в алматы много мест для прогулок. среди них мы поднялись на газету и удивились прекрасным алматы, как на ладони. на всемирно известном ледовом катке медеу состоялся очередной спектакль коньки, национального театра оперы и им.абая.мы успели посетить картинную галерею им. кастеева. не менее красивых мест в сердце нашей страны – городе нур – султан, с каждым годом их пополняется. монумент «байтерек», торгово-развлекательный центр «хан-шатыр» и развлекательный комплекс «думан», ставший архитектурным символом независимого казахстана, являются любимыми достопримечательностями нашей семьи.
в будущем хочу посетить города актау, атырау, а также шырайлы шымкент, расположенные на берегу казахстана кустаная, павлодара, картинного каспия.