Қойдың жүнін «жабағы», «күзем жүні», «қозы жүні», «өлі жүн» және «шет-пұшпақ» деп бес түрге бөліп атайды. Қойдың жабағы жүнінен шидем шапан, күпі күседі, ішпек, терілік жасайды, тыстап күпсек (бөстек), көпшік, жеңіл байпақ тігеді. Қойдың жабағы жүнін түтіп, одан кейін матаның сыртына шықпас үшін қылшықтарын бүрілтіп қайнатады. Бұл жүнді шайырынан арылтып тазарту үшін де істеледі. Жабағы жүнді киімнің, көрпенің арасына салады, неше түрлі иіру ісіне, бізбен, сыммен тоқу жұмысына қолданады. Түтілген жабағы жүннен шүйке жасалып, бау-шу есіледі, өрмек жіптері, неше түрлі жиектер ширатылады.
Ал күзем жүнінен, қозы жүнінен киіз басылады, текемет, сырмақ, қалпақ, кебенек, киіз етік, пима сияқты киім-кешектер жасалады. Күзем жүні мен қозы жүні иіруге келмейді, ол киімнің, көрпенің арасына тартуға да жарамсыз.
Малдың терісінен жұлынып немесе жидітіп алынған жұлма жүнді, қойдың бауырында, пұшпақтарында байланып жүретін білтеленген жүндерді «өлі жүн» деп атайды. Қотанның ортасында түсіп қалған, бұтаның басынан жиналған, бау-шу ескеннен қалған үзік жүндерді «шет-пұшпақ жүн» деп атайды. Мұндай жүндер көбінесе арқан-жіп есуге жұмсалады.
КОЙ ТЕРИСИНЕН ЖАСАЛАТЫН ЗАТТАР:Қой терісі, тауарлық қасиеттері мен өндірісте пайдалану мақсатына байланысты және жүнінің бітісіне қарай елтірілік, тондық және былғарылық қой терісі болып бөлінеді.
Елтірілік түрге биязы, биязылау және ұяң жүнді қойлардан алынған терілер жатады. Бұл терілерден ең жоғары сапалы табиғи және боялған елтірі дайындалып, олардан елтірі шапан, бас киім, жаға, т.б. тігіледі. Сонымен қатар оларды аң терілеріне сәйкестендіріп бояп (құндыз, нутрия, теңіз мысығы, тағыда басқа) ішік, тағыда басқа бағалы елтірі бұйымдар жасайды.
Тондық қой терісіне жүнінің ұзындығы 2,5 сантиметрден жоғары қылшық жүнді қойлардың, олардың будандарының терісі жатқызылады. Олардан қаптал тон, тұлып, қысқа тон, тағыда басқа жүні ішіне қаратылып жасалған жылы киімдер тігіледі. Былғарылық теріге жүнінің сапасы нашар, елтірі және тон жасауға жарамайтын терілер жатады. Ол тауарлардың алуан түрін шығаруда құнды шикізат болып табылады.
СУТТЕН ЖАСАЛАТЫН ТАГАМДАР:курт,айран,иримшик,сут коже,коже,каток,тосап.Мине осылар дурыс деп ойлайм
Өлеңнің авторы Абай Құнанбаев.Ол адам ұлы ақын жазушы 45 қарасөз жазған.2.Ғылым таппай мақтанба,
Орын таппай баптанба
Құмарланып шаттанба,
Ойнап босқа күлуге.
Бес нәрседен қашық бол,
Бес нәрсеге асық бол,
Адам болам десеңіз.
Тілеуің, өмірің алдыңда,
Оған қайғы жесеңіз.
Өсек, өтірік, мақтаншақ,
Еріншек, бекер мал шашпақ –
Бес дұшпаның, білсеңіз.
Талап, еңбек, терең ой,
Қанағат, рақым, ойлап қой –
Бес асыл іс, көнсеңіз.
3.Негізгі ойы жақсы бес істі істеп білімді болу
4.өйткені адам мықты бәріне дайын болмай тұрып өзіне қарап мақтанбау керек
5.Болымсыз етістіктер баптанба,шаттанба
Объяснение:
койдын жунинен жасалатын заттар:
Қойдың жүнін «жабағы», «күзем жүні», «қозы жүні», «өлі жүн» және «шет-пұшпақ» деп бес түрге бөліп атайды. Қойдың жабағы жүнінен шидем шапан, күпі күседі, ішпек, терілік жасайды, тыстап күпсек (бөстек), көпшік, жеңіл байпақ тігеді. Қойдың жабағы жүнін түтіп, одан кейін матаның сыртына шықпас үшін қылшықтарын бүрілтіп қайнатады. Бұл жүнді шайырынан арылтып тазарту үшін де істеледі. Жабағы жүнді киімнің, көрпенің арасына салады, неше түрлі иіру ісіне, бізбен, сыммен тоқу жұмысына қолданады. Түтілген жабағы жүннен шүйке жасалып, бау-шу есіледі, өрмек жіптері, неше түрлі жиектер ширатылады.
Ал күзем жүнінен, қозы жүнінен киіз басылады, текемет, сырмақ, қалпақ, кебенек, киіз етік, пима сияқты киім-кешектер жасалады. Күзем жүні мен қозы жүні иіруге келмейді, ол киімнің, көрпенің арасына тартуға да жарамсыз.
Малдың терісінен жұлынып немесе жидітіп алынған жұлма жүнді, қойдың бауырында, пұшпақтарында байланып жүретін білтеленген жүндерді «өлі жүн» деп атайды. Қотанның ортасында түсіп қалған, бұтаның басынан жиналған, бау-шу ескеннен қалған үзік жүндерді «шет-пұшпақ жүн» деп атайды. Мұндай жүндер көбінесе арқан-жіп есуге жұмсалады.
КОЙ ТЕРИСИНЕН ЖАСАЛАТЫН ЗАТТАР:Қой терісі, тауарлық қасиеттері мен өндірісте пайдалану мақсатына байланысты және жүнінің бітісіне қарай елтірілік, тондық және былғарылық қой терісі болып бөлінеді.
Елтірілік түрге биязы, биязылау және ұяң жүнді қойлардан алынған терілер жатады. Бұл терілерден ең жоғары сапалы табиғи және боялған елтірі дайындалып, олардан елтірі шапан, бас киім, жаға, т.б. тігіледі. Сонымен қатар оларды аң терілеріне сәйкестендіріп бояп (құндыз, нутрия, теңіз мысығы, тағыда басқа) ішік, тағыда басқа бағалы елтірі бұйымдар жасайды.
Тондық қой терісіне жүнінің ұзындығы 2,5 сантиметрден жоғары қылшық жүнді қойлардың, олардың будандарының терісі жатқызылады. Олардан қаптал тон, тұлып, қысқа тон, тағыда басқа жүні ішіне қаратылып жасалған жылы киімдер тігіледі. Былғарылық теріге жүнінің сапасы нашар, елтірі және тон жасауға жарамайтын терілер жатады. Ол тауарлардың алуан түрін шығаруда құнды шикізат болып табылады.
СУТТЕН ЖАСАЛАТЫН ТАГАМДАР:курт,айран,иримшик,сут коже,коже,каток,тосап.Мине осылар дурыс деп ойлайм