ОРЫНДАЛАТЫН ТАПСЫРМАЛАР Оқулықтың 78-80 беттер аралығын мұқият, түсініп оқу. Үзіндідегі қай кейіпкердің іс-әрекетін қолдар едің, неге? (2-3 сөйлеммен ойыңды жаз) баудиомәтінді тыңдай отырып тапсырмаларды орында Тыңдалған үзіндіде қандай оқиға сөз болды? Аянның ең жақсы қасиеті қандай еді? Әлімжеттік» сөзінің баламасын (синонимін) жаз Қазіргі таңда осындай әлімжеттік көрсету орын ала ма? (3 сөйлеммен өз ойыңДЫ дателдеп жазын көр)
Септік жалғаулары (орыс. Падежные окончания) арқылы есімдер сөйлемдегі етістіктермен де, шылау сөздермен де, есімдер өзді-өздері де жалғасып әр алуан қарым-қатынасқа түседі.[1]
Мысалы:
Еңбектен еңбек шығады, еңбек туады,Еңбекті еңбек ақтап, еңбек жуады.Еңбек етіп күшті туған ерлерЕңбекке ерте тұра бекін буады.Еңбекте еңбек еткен ерлерім бар,Еңбекке сіңірген көп түрлерің бар,Еңбегім өзгерген жоқ, өз орнында,Еңбекпен ерік алатын жерлерім бар (И. Б.).
Бұл мысалда 13 мәртебе ұшырасатын еңбек сөзі түрлі-түрлі қосымшалар қосылып, әр алуан формада қолданылып тұр. Егер жетінші жолдың басындағы еңбегім дегеннен басқаларының қосымшаларын алып тастасақ, сөйлемдегі сөздердің байланысы бұзылып не қиыспай қалады, не сөйлемдердің мағыналары өзгеріп кетеді.[2]
Бұл қосымшалар сөйлемдегі сөздерді бірі-бірімен жалғастырып, септестіріп тұр. Осындай қосымшаларды септік жалғаулары дейміз. Сөздердің жалғауларды қабылдап өзгерту жүйесін сөздердің септелуі деп немесе септеу деп атайды.
Зат есім дегеніміз-заттың атын білдіреді. Яғни мысалы бір затты немесе адамды алатын болсақ ол зат есім болады. Оның сұрақтары кім? кімдер? Не? Нелер?
Мысалы;: терезе-не? Ағаш-не? Адамдар-кімдер
Сын есім дегеніміз- ол заттың сынын яғни түрі, түсі, дәмі, пішімін білдіреді. Яғни бір затты немесе бір тамақты алатын болсақ біз соның түрін түсін дәмін пішін сипаттайды
Мысалы: Әдемі, көк, үшбұрыш
Етістік дегеніміз-ол заттың іс қимылын әрекетін білдіреді. Яғни бір адамды алып сол адам жүрді, ұйықтады дейтін болсақ сол етістік болады яғни ол іс қимыл істегені үшін
Түбір
Жұрнақ
Жалғау
Көптік жалғау
Тәуелдік жалғау
Септік жалғау
Жіктік жалғау
Сөз таптары
Зат есім
Сын есім
Сан есім
Есімдік
Етістік
Үстеу
Шылау
Еліктеу сөз
Одағай
Синтаксис
Сөз тіркесі
Сөйлем мүшелері
Бастауыш
Баяндауыш
Анықтауыш
Пысықтауыш
Толықтауыш
Септік жалғаулары (орыс. Падежные окончания) арқылы есімдер сөйлемдегі етістіктермен де, шылау сөздермен де, есімдер өзді-өздері де жалғасып әр алуан қарым-қатынасқа түседі.[1]
Мысалы:
Еңбектен еңбек шығады, еңбек туады,Еңбекті еңбек ақтап, еңбек жуады.Еңбек етіп күшті туған ерлерЕңбекке ерте тұра бекін буады.Еңбекте еңбек еткен ерлерім бар,Еңбекке сіңірген көп түрлерің бар,Еңбегім өзгерген жоқ, өз орнында,Еңбекпен ерік алатын жерлерім бар (И. Б.).
Бұл мысалда 13 мәртебе ұшырасатын еңбек сөзі түрлі-түрлі қосымшалар қосылып, әр алуан формада қолданылып тұр. Егер жетінші жолдың басындағы еңбегім дегеннен басқаларының қосымшаларын алып тастасақ, сөйлемдегі сөздердің байланысы бұзылып не қиыспай қалады, не сөйлемдердің мағыналары өзгеріп кетеді.[2]
Бұл қосымшалар сөйлемдегі сөздерді бірі-бірімен жалғастырып, септестіріп тұр. Осындай қосымшаларды септік жалғаулары дейміз. Сөздердің жалғауларды қабылдап өзгерту жүйесін сөздердің септелуі деп немесе септеу деп атайды.
Септік жал-
ғауларының
атыСұрауларыЖай септіктің
сұрауларыТәуелдік септік сұраулары1Атаукім? не?кімім? кімің? кіміңіз? кімі?
нем? нең? неңіз? несі?2Іліккімнің? ненің?кімімнің? кіміңнің? кіміңіздің? кімінің?
немнің? неңнің? неңіздің? несінің?3Барыскімге? неге?
қайда?кіміме? кіміңе? кіміңізге? кіміне?
неме? неңе? неңізге? несіне?4Табыскімді? нені?кімімді? кіміңді? кіміңізді? кімін?
немді? неңді? неңізді? несін?5Жатыскімде? неде?
қайда?кімімде? кіміңде? кіміңізде? кімінде?
немде? неңде? неңізде? несінде?6Шығыскімнен? неден?кімімнен? кіміңнен? кіміңізден? кімінен?
немнен? неңнен? неңізден? несінен?7Көмектескіммен? немен?кіміммен? кіміңмен? кіміңізбен? кімімен?
неммен? неңмен? неңізбен? несімен?
Объяснение:
вот удачи).
Зат есім дегеніміз-заттың атын білдіреді. Яғни мысалы бір затты немесе адамды алатын болсақ ол зат есім болады. Оның сұрақтары кім? кімдер? Не? Нелер?
Мысалы;: терезе-не? Ағаш-не? Адамдар-кімдер
Сын есім дегеніміз- ол заттың сынын яғни түрі, түсі, дәмі, пішімін білдіреді. Яғни бір затты немесе бір тамақты алатын болсақ біз соның түрін түсін дәмін пішін сипаттайды
Мысалы: Әдемі, көк, үшбұрыш
Етістік дегеніміз-ол заттың іс қимылын әрекетін білдіреді. Яғни бір адамды алып сол адам жүрді, ұйықтады дейтін болсақ сол етістік болады яғни ол іс қимыл істегені үшін
Мысалы: жауды,
асыға күтеді.
Объяснение:
Лучший ответ