Төле би, Әйтеке би, орта жүз Ормамбет би үшеуі Қасқа көл деген келге талас, даулы болады. Төле мен Әйтеке жастары шамалас, ал Ормамбеттің жасы кіші екен. Екі қарт бірыңғай болады да сәлем хат жазады...
Ормамбет хатпен жауап қайырады. Халық жиналып бір олай, бір былай сөйлесіп, ақырында үй тігіп сөйлесуге келіседі: «Қасқа көл туралы Айқын көлге үй тігелік» десіп екі ел жиырма үй тігеді. Ормамбет келіп Төле мен Әйтекеге сәлемдеседі. Сонда Төле:
— Ай, Ормамбет! Мен әлі тірімін, өлгем жоқ, бұдан бұрын неше сәлем айтсам да келген жоқсын, ер кетер, жер жетер, Ормамбет! Ешкімге опа қылмас дүние боқ! Ей, Ормамбет, сен бізден кіші боласың, біз барып қайттық, сен ілгері барасың, біз енді көп жүрмеспіз, көмілерміз, сен жас едің көңілдегіңді аларсың! —дейді.
Әйтеке де Төленің сөзін қостап:
— Бай болсаң халқыңа пайдаң тисін, батыр болсаң дұшпанға найзаң тисін. Бай болып пайдаң тимесе, батыр болып найзаң тимесе жұрттан ала бөтен үйің күйсін деген, бізге кейінгілер осыны айта ма деп ойлаймын,— дейді. Сонда Ормамбет:
— Екі би, айтқан сөзің жарасады, еншіге әр кімдер-ақ таласады, бұл Қасқа көл орта жүздің көлі еді, айтқандарың қиянатқа жанасады. Қанағатсыз билерді қабан деген, қамшылатқан жүйрікті шабан деген, біреудің ақысына зорлық қылса, ақыретте мұндай істер жаман деген,— дейді.
— Ей Ормамбет, сен бізге Қасқа көлді беріңіз, Қасқа көл рас сізге жақынырақ. Бардан пайда, жоқтан залал деген, не берсе қайырын тілеп көріңіз. «Үш жүздің ортасында Қасқа көл берсе қайырын тілеп көріңіз. «Үш жүздің ортасында Қасқа көл бар, әр жерде су ішетін басқа көл бар, үш бөліп енші қылып алысайық, жер жетер, көңіліңді ұстама тар»,— дейді Төле. Үшеуі олай сөйлесіп, былай сөйлесіп келісе алмайды. Ормамбет екі шалға ырық бермеген соң Төле қатты сөздер айтады. Дау бітпей, Ормамбет еліне қайтады. Үйіне келген соң даудың мән-жайын бастан-аяқ сөйлейді. Сонда анасы:Балам, қарт билерді бекер ренжіткен екенсің, әлде болса, тілімді алсаң Қасқа көлді бөліп бер,— дейді. Анасы айтып қоймаған соң Ормамбет көнеді. Үй тігіп, тоғыз бие сойып Төле мен Әйтекені шақырады.
Билер келіп мәжілістесіп отырғанда Төле былай дейді:
— Әйел жақсы болса білім иесі батыр туады, жаман болса ер бөксе болса да қатын туады. Әйел жақсы болса ердің басшысы емес пе?! Бұрынғылар осылай демес пе? Қасқа көлді алам деп келіп едім, Ормамбет бермеген соң өліп едім. Жетпіс жасқа келгенде сөзім жерде қалып, мәңгіде тірілмейтін өлік едім, Жеңгей! Мені тірліттіңіз, енді балаңызға бата берейік,— дейді. Көлді ынтымақпен бөлісіп ел ризаласып тарқапты.
Количество уехавших из страны граждан увеличилось на 34,9%., Комитет по статистике Министерства национальной экономики обнародовал первые данные о демографической ситуации в стране в 2018 году. Согласно представленным сведениям, численность населения страны на 1 февраля 2018 года составила 18 млн 177,7 тыс. человек, в том числе городского – 10 млн 439,6 тыс. человек (57,4%), сельского – 7 млн 738,1 тыс. человек (42,6%). По сравнению с 1 февраля 2017 года численность населения увеличилась на 240,6 тыс. человек, или 1,3%.
По сравнению с январем 2017 года в этом году стали больше рожать – количество родившихся за январь 2018 года увеличилось на 4,4%. Общий коэффициент рождаемости на 1000 человек составил 21,42 родившихся.
Естественный прирост населения республики в январе 2018 года по сравнению с январем 2017 года увеличился на 2,5 тыс. человек, или на 13,1%, и составил 21,5 тыс. человек.
Естественный прирост на 1000 населения составил 13,83 человека.
Число умерших составило 11,8 тыс. человек, что на 8,4% меньше, чем в январе 2017 года. Общий коэффициент смертности составил 7,59 умершего на 1000 человек. При этом в январе 2018 года в республике зарегистрировано 317 умерших младенцев в возрасте до года. По сравнению с соответствующим периодом 2017 года число умерших детей в возрасте до года увеличилось на 7,1%. Основной причиной младенческой смертности являются состояния, возникающие в перинатальном периоде, от которых в январе 2018 года умерло 146 младенцев, или 46,1% от общего числа смертных случаев среди младенцев. Число умерших младенцев от врожденных аномалий составило 64, или 20,2%, от болезней органов дыхания – 29, или 9,1%, и от несчастных случаев, отравлений и травм – 11, или 3,5%. За январь 2018 года коэффициент младенческой смертности составил 9,53 случая на 1000 родившихся
Қасқа көл дауы
Төле би, Әйтеке би, орта жүз Ормамбет би үшеуі Қасқа көл деген келге талас, даулы болады. Төле мен Әйтеке жастары шамалас, ал Ормамбеттің жасы кіші екен. Екі қарт бірыңғай болады да сәлем хат жазады...
Ормамбет хатпен жауап қайырады. Халық жиналып бір олай, бір былай сөйлесіп, ақырында үй тігіп сөйлесуге келіседі: «Қасқа көл туралы Айқын көлге үй тігелік» десіп екі ел жиырма үй тігеді. Ормамбет келіп Төле мен Әйтекеге сәлемдеседі. Сонда Төле:
— Ай, Ормамбет! Мен әлі тірімін, өлгем жоқ, бұдан бұрын неше сәлем айтсам да келген жоқсын, ер кетер, жер жетер, Ормамбет! Ешкімге опа қылмас дүние боқ! Ей, Ормамбет, сен бізден кіші боласың, біз барып қайттық, сен ілгері барасың, біз енді көп жүрмеспіз, көмілерміз, сен жас едің көңілдегіңді аларсың! —дейді.
Әйтеке де Төленің сөзін қостап:
— Бай болсаң халқыңа пайдаң тисін, батыр болсаң дұшпанға найзаң тисін. Бай болып пайдаң тимесе, батыр болып найзаң тимесе жұрттан ала бөтен үйің күйсін деген, бізге кейінгілер осыны айта ма деп ойлаймын,— дейді. Сонда Ормамбет:
— Екі би, айтқан сөзің жарасады, еншіге әр кімдер-ақ таласады, бұл Қасқа көл орта жүздің көлі еді, айтқандарың қиянатқа жанасады. Қанағатсыз билерді қабан деген, қамшылатқан жүйрікті шабан деген, біреудің ақысына зорлық қылса, ақыретте мұндай істер жаман деген,— дейді.
— Ей Ормамбет, сен бізге Қасқа көлді беріңіз, Қасқа көл рас сізге жақынырақ. Бардан пайда, жоқтан залал деген, не берсе қайырын тілеп көріңіз. «Үш жүздің ортасында Қасқа көл берсе қайырын тілеп көріңіз. «Үш жүздің ортасында Қасқа көл бар, әр жерде су ішетін басқа көл бар, үш бөліп енші қылып алысайық, жер жетер, көңіліңді ұстама тар»,— дейді Төле. Үшеуі олай сөйлесіп, былай сөйлесіп келісе алмайды. Ормамбет екі шалға ырық бермеген соң Төле қатты сөздер айтады. Дау бітпей, Ормамбет еліне қайтады. Үйіне келген соң даудың мән-жайын бастан-аяқ сөйлейді. Сонда анасы:Балам, қарт билерді бекер ренжіткен екенсің, әлде болса, тілімді алсаң Қасқа көлді бөліп бер,— дейді. Анасы айтып қоймаған соң Ормамбет көнеді. Үй тігіп, тоғыз бие сойып Төле мен Әйтекені шақырады.
Билер келіп мәжілістесіп отырғанда Төле былай дейді:
— Әйел жақсы болса білім иесі батыр туады, жаман болса ер бөксе болса да қатын туады. Әйел жақсы болса ердің басшысы емес пе?! Бұрынғылар осылай демес пе? Қасқа көлді алам деп келіп едім, Ормамбет бермеген соң өліп едім. Жетпіс жасқа келгенде сөзім жерде қалып, мәңгіде тірілмейтін өлік едім, Жеңгей! Мені тірліттіңіз, енді балаңызға бата берейік,— дейді. Көлді ынтымақпен бөлісіп ел ризаласып тарқапты.
Объяснение:
надеюсь правильно
Количество уехавших из страны граждан увеличилось на 34,9%., Комитет по статистике Министерства национальной экономики обнародовал первые данные о демографической ситуации в стране в 2018 году. Согласно представленным сведениям, численность населения страны на 1 февраля 2018 года составила 18 млн 177,7 тыс. человек, в том числе городского – 10 млн 439,6 тыс. человек (57,4%), сельского – 7 млн 738,1 тыс. человек (42,6%). По сравнению с 1 февраля 2017 года численность населения увеличилась на 240,6 тыс. человек, или 1,3%.
По сравнению с январем 2017 года в этом году стали больше рожать – количество родившихся за январь 2018 года увеличилось на 4,4%. Общий коэффициент рождаемости на 1000 человек составил 21,42 родившихся.
Естественный прирост населения республики в январе 2018 года по сравнению с январем 2017 года увеличился на 2,5 тыс. человек, или на 13,1%, и составил 21,5 тыс. человек.
Естественный прирост на 1000 населения составил 13,83 человека.
Число умерших составило 11,8 тыс. человек, что на 8,4% меньше, чем в январе 2017 года. Общий коэффициент смертности составил 7,59 умершего на 1000 человек. При этом в январе 2018 года в республике зарегистрировано 317 умерших младенцев в возрасте до года. По сравнению с соответствующим периодом 2017 года число умерших детей в возрасте до года увеличилось на 7,1%. Основной причиной младенческой смертности являются состояния, возникающие в перинатальном периоде, от которых в январе 2018 года умерло 146 младенцев, или 46,1% от общего числа смертных случаев среди младенцев. Число умерших младенцев от врожденных аномалий составило 64, или 20,2%, от болезней органов дыхания – 29, или 9,1%, и от несчастных случаев, отравлений и травм – 11, или 3,5%. За январь 2018 года коэффициент младенческой смертности составил 9,53 случая на 1000 родившихся
Удачи)
Я долго писал