Төртеуі жарамды, біреуі жарамсыз тетіктер бар. Осы тетіктерден кездейсоқ заңдылықпен екң тетік алынған. Алынған тетіктердің екеуінің де жарамды тетік болу ықтималдығын табындар.
Арғы тарихқа көз жіберсек, француз философы Дени Дидроның: «Кітап оқуды қойған адам ойлауды да қояды», деген сөзі алдымыздан шығады. Белгілі Виктор Гюго да отандасынан қалыспайды. Оның жазуынша, нағыз интеллигент болып қалыптасу үшін адам жылына кемінде бір мың кітап оқуы керек екен. Ал өзіміз жаққа ойыссақ, алдымен қазақтың ұлы ғалымы Әлкей Марғұланның сөзі еске түседі. Академик ағамыз бір әңгіменің орайында: «Ғалым боламын деп он мың кітап оқыдым», депті. Әлекең бұл ретте кітаптың санына салмақ салып тұрмағаны белгілі, айтайын дегені кітап оқу арқылы білімдарлықты арттыру жайы болса керек. Сондай-ақ Әбекең, Әбіш Кекілбаевтың: «Адамды адам еткен – кітап, адамзат еткен – кітапхана», деген қанатты сөзі бар. Ғұламалардың бұл пікірлерін сөз ләміне салғанымыз тегін емес. Осы арқылы кітап атты құдіретті біз де өзімізше өрнектеп, бағалағымыз келіп отыр. Өйткені дүниеде кітапты ештеңе ауыстыра алмайды. Қай заманда да кітап оқылады, оқылмай тұрмайды. Ақпараттық технология дәуіріндегі білімнің байсалды бұлағы да сол баяғы «киіз» кітаптарымыз болып қала беретіні сөзсіз. Кітапты құрметтеудің өнегелі үлгілері көп. Назарымызға іліккен соның біреуіне тоқтала өтейік. Мысалы, қазір Мәскеудегі Ресей мемлекеттік көпшілік тарихи кітапханасының босағасында «Оқырманға арналған он өсиет» көрнекі жерде ілулі тұр. Бұл 1919 жылы Украинадағы революциялық әскери комиссариат саяси басқармасы шығарған үгіт-насихат парақшасы екен. Оқып көрсеңіз ХХІ ғасырдың адамы үшін тым артық ақыл тәрізді... Бірақ кітапты құрметтей білетін елдер бұлай деп санамайды. Олар кітап туралы бір ауыз лебіздің қашан, қай жерде және қалай айтылса да ешқашан қадірі кетпейді деп біледі. Осыдан 92 жыл бұрын тасқа басылған «он өсиеттің» Мәскеудің іргелі кітапханасының ғимаратында көзге түсу себебі осында болса керек. Біз мұны кітапқа деген көзқарастың қай ғасырда да, қай дәуірде де өзгермейтіндігінің айғағы деп ұқтық. Осы «өсиеттердің» мазмұнын білу кім кімге де артық болмас деген ниетпен бұларды қазақша былай қалыптаған едік. Соларды оқып көріңіздер: «Кітапты ұстар алдында қолыңа қара, сенің саусағыңның ізінің кітапқа керегі бар ма? Кітапты оқып отырғанда түбін жоғары қаратып тастай салма, қайырып оқыма, бетіне шынтағыңды батырма, ол – барша жұрт пайдаланатын аса қымбат қазына; кітаптың ішіне газет, дәптер салма, кітап – зат салатын қалта емес; тамақ ішіп отырып не төсекте жатып кітап оқыма, кітап айрықша назар аударуды талап етеді;
Қолданылған материалдарға міндетті түрде www.egemen.kz сайтына гиперсілтеме берілуі тиіс / Любое использование материалов допускается только при наличии гиперссылки на egemen.kz: https://egemen.kz/article/14524-bukkrossing-bibliobus
Аспан, аспан күмбезі – бақылаушыға киіз үйдің төбесі сияқты болып көрінетін күмбез. Күн, Ай, жұлдыздар, т.б. аспан шырақтары бізден өте қашықта болғандықтан, олардың ара қашықтығының айырмашылығы бізге сезілмейді. Сондықтан олар аспан күмбезінде орналасқандай әсер береді. Ашық далада аспан жалпайып көрінеді, яғни күмбездің төбесіне қарағанда, оның іргесі (көкжиек) қашықтағандай болады. Биік үйдің қасында тұрған адамға аспан күмбезі көкжиекке қарағанда биік болып көрінеді. Ауа қабаты көгілдір, көк, күлгін сәулелерді күштірек шашырататындықтан аспан күмбезі көк түсті болып келеді
Арғы тарихқа көз жіберсек, француз философы Дени Дидроның: «Кітап оқуды қойған адам ойлауды да қояды», деген сөзі алдымыздан шығады. Белгілі Виктор Гюго да отандасынан қалыспайды. Оның жазуынша, нағыз интеллигент болып қалыптасу үшін адам жылына кемінде бір мың кітап оқуы керек екен. Ал өзіміз жаққа ойыссақ, алдымен қазақтың ұлы ғалымы Әлкей Марғұланның сөзі еске түседі. Академик ағамыз бір әңгіменің орайында: «Ғалым боламын деп он мың кітап оқыдым», депті. Әлекең бұл ретте кітаптың санына салмақ салып тұрмағаны белгілі, айтайын дегені кітап оқу арқылы білімдарлықты арттыру жайы болса керек. Сондай-ақ Әбекең, Әбіш Кекілбаевтың: «Адамды адам еткен – кітап, адамзат еткен – кітапхана», деген қанатты сөзі бар. Ғұламалардың бұл пікірлерін сөз ләміне салғанымыз тегін емес. Осы арқылы кітап атты құдіретті біз де өзімізше өрнектеп, бағалағымыз келіп отыр. Өйткені дүниеде кітапты ештеңе ауыстыра алмайды. Қай заманда да кітап оқылады, оқылмай тұрмайды. Ақпараттық технология дәуіріндегі білімнің байсалды бұлағы да сол баяғы «киіз» кітаптарымыз болып қала беретіні сөзсіз. Кітапты құрметтеудің өнегелі үлгілері көп. Назарымызға іліккен соның біреуіне тоқтала өтейік. Мысалы, қазір Мәскеудегі Ресей мемлекеттік көпшілік тарихи кітапханасының босағасында «Оқырманға арналған он өсиет» көрнекі жерде ілулі тұр. Бұл 1919 жылы Украинадағы революциялық әскери комиссариат саяси басқармасы шығарған үгіт-насихат парақшасы екен. Оқып көрсеңіз ХХІ ғасырдың адамы үшін тым артық ақыл тәрізді... Бірақ кітапты құрметтей білетін елдер бұлай деп санамайды. Олар кітап туралы бір ауыз лебіздің қашан, қай жерде және қалай айтылса да ешқашан қадірі кетпейді деп біледі. Осыдан 92 жыл бұрын тасқа басылған «он өсиеттің» Мәскеудің іргелі кітапханасының ғимаратында көзге түсу себебі осында болса керек. Біз мұны кітапқа деген көзқарастың қай ғасырда да, қай дәуірде де өзгермейтіндігінің айғағы деп ұқтық. Осы «өсиеттердің» мазмұнын білу кім кімге де артық болмас деген ниетпен бұларды қазақша былай қалыптаған едік. Соларды оқып көріңіздер: «Кітапты ұстар алдында қолыңа қара, сенің саусағыңның ізінің кітапқа керегі бар ма? Кітапты оқып отырғанда түбін жоғары қаратып тастай салма, қайырып оқыма, бетіне шынтағыңды батырма, ол – барша жұрт пайдаланатын аса қымбат қазына; кітаптың ішіне газет, дәптер салма, кітап – зат салатын қалта емес; тамақ ішіп отырып не төсекте жатып кітап оқыма, кітап айрықша назар аударуды талап етеді;
Қолданылған материалдарға міндетті түрде www.egemen.kz сайтына гиперсілтеме берілуі тиіс / Любое использование материалов допускается только при наличии гиперссылки на egemen.kz: https://egemen.kz/article/14524-bukkrossing-bibliobus
© egemen.kz
Аспан, аспан күмбезі – бақылаушыға киіз үйдің төбесі сияқты болып көрінетін күмбез. Күн, Ай, жұлдыздар, т.б. аспан шырақтары бізден өте қашықта болғандықтан, олардың ара қашықтығының айырмашылығы бізге сезілмейді. Сондықтан олар аспан күмбезінде орналасқандай әсер береді. Ашық далада аспан жалпайып көрінеді, яғни күмбездің төбесіне қарағанда, оның іргесі (көкжиек) қашықтағандай болады. Биік үйдің қасында тұрған адамға аспан күмбезі көкжиекке қарағанда биік болып көрінеді. Ауа қабаты көгілдір, көк, күлгін сәулелерді күштірек шашырататындықтан аспан күмбезі көк түсті болып келеді