Тапсырма. 1-тапсырма. Мәтінмен жұмыс.
1. Мәтінге ат қой.
2. Диалект сөздерді теріп жазып, әдеби тілдегі нұсқасын жазыңдар.
Бес жасар Бейсенбай азанда ерте тұрып, бақшадан екі-үш бәдірен үзіп алып, дәу тамның артындағы әткеншекке жайғасты. Кенет әулінің дарбазаға тақау бұрышындағы тауық кепеден біресе мекиеннің, біресе қораздың жарыса шыққан дауыстары естілді. Ол әткеншектен секіріп түсіп, солай қарай тұқым алуға беттеді.
2-тапсырма. Оңтүстік,Солтүстік, Шығыс, Батыс, Орталық Қазақстан облыстарында қолданылатын диалект сөздерді теріп жазыңдар.
3-тапсырма. Сөздіктен әдеби тілдегі баламасын анықтап, сатылай кешенді талдау әдісімен сипаттама беріңдер.
Үлгі:
 Жар – диалект сөз
 Әдеби тілдегі баламасы –
 Тура мағынасы -
 Ауыспалы мағынасы –
 Сөздің көп мағыналылығы:
 Омонимі:
 Синонимі:
 Антонимі: үлкен – кіші
 Тұрақты тіркес:
 Мақал:
 Мәтел:
4-тапсырма. Тестік жұмыс
1. «Теле» түбірінен жасалған жаңа атауларды тап:
А. Тележурналист, телестанция, телескоп, телеком
В. Телефон, телекомп
С. Теледидар, телескоп
2. Жалпы қолданыста бар түркі тілдеріне тән сөз:
А.тәңір
В.дархан
С.үстел
3.Тиісті әдебиетте көрсетілген қағида, ережелерді сақтамау қалай аталады?
А.жүйе
В.нормадан ауытқу
С.стиль
4.Сөзді дұрыс қолданудың негізгі арқауы:
А.Әдеби тілдің нормасы;
В.Ауызша тілдің нормасы;
С.Тілдік норма
5.Бас сөзіне жақын сөздер қатарын көрсет:
А.баспа, басылым, баспагер,баспахана, басшы
В.басшы, бас изеу,бас тұту
С.баспагер, бас көз болу
6.Аларман сөзінің мағынасын белгіле.
А.Алуға ұмтылған;
В.Алды;
С.Қақтығыс
7. «Радио» сөзіне тіркес бола алатын сөздер:
А.станция, техника, аппарат
В.кибернетика, нейлон;
С.техника, силон
8. «Ту» есім сөзіне жақын сөздер
А.босану;
В.бекіре;
С.байрақ.
9. «Ақшам жамырады» сөзінің мағынасы
А.Қараңғы түсті;
В.Таң шапағаты;
С.Таң атты
10. «Түртті» сөзіне тізбек бола алатын қатар:
А.түлен, сайтан, қол, ажал, көз, сор;
В.көз, қол, аяқ, бас;
С.түлен, сайтан ажал;
11.Әдеби тіл нормасына кірмейтін сөздер:
А.Варваризм;
В.Диалект;
С.Кәсіби сөздер
12. Оқулықта көрсетіліп, тиісті сөздікте тіркеліп отыратын норма:
А.Жазба тіл нормалары
В.Кітаби тіл

Арыстан баб кесенесі — көне Отырар жеріндегі сәулет өнері ескерткіші. Түркістан халқының арасында мұсылман дінін таратушы Қожа Ахмет Иасауидің ұстазы болған Арыстан баб ата қабірінің басына салынған. Кесене дәлізхана, мешіт, құжырахана, азан шақыратын мұнара сияқты жеке бөлмелерден құралған. Кесененің ең көне бөлігі қабірхана болуы тиіс. Қазір де оның едені басқа бөлмелермен салыстырғанда едәуір биік. Қабір үстіне алғашқы белгі 12 ғ. шамасында салынған. Мазар 14 ғасырда қайта жөнделген. Арыстан баб кесенесі 20 ғасырдың басында жергілікті халықтың қаражатымен күйдірілген кірпіштен ауданы 35x12 м, биіктігі 12 м, бұрынғы Меккеге қараған есігі Түркістанға, Әзірет Сұлтанға бағытталып, Солтүстік жағы кесене, Оңтүстік жағы мешіт есебінде қайта жәнделді.

Айша бибі кесенесі — ХІ-XII ғасырлардағы сәулет өнерінің көрнекті ескерткіші. Жамбыл облысы Жамбыл ауданында Айша бибі ауылында орналасқан. Сырты керамикалық плиталармен қаланып, ойып жасалған өрнектің сән-салтанаты мен сан түрлілігі жағынан Қазақстандағы басқа мемориалдық-дәстүрлік ескерткіштер ішінде оған тең келетіні жоқ. Ескерткішті қалаған кірпіштердің әртүрлілігінің өзі таң қалдырады. Оның алғашқы қалпы біздің уақытымызға дейін тек батыс қабырғасында сақталған.

Мәтін тақырыбы - "Қазақстан қызғалдақтары".

Түсінгенім: Қазақстан түрлі өсімдіктерге бай, табиғаты мол. Соның бірі - қызғалдақ. Қызғалдақтың түсі әр түрлі болғанымен, қызыл және сары - ең көп кездесетіні. Мәтінде көптеген сандық информация берілген. Осы мәтіннің негізгі ойы - аудиторияға жаңа білімді(қызғалдақ туралы) дәріптеу.

Обширная казахская степь богата природными богатствами, разнообразными растениями. В степи на выходящих днях весны появляется тюльпан. На нашей земле встречается 32 вида тюльпанов. Из них 12 видов-эндемические, то есть только на казахской земле растут эти виды. Поэтому Казахстан называется "Родина тюльпанов". «Что это - Родина тюльпанов?" - имеется спор по данному вопросу. В мире есть много стран, которые выращивают тюльпаны и получают их семена. Но, тюльпаны в Казахстане являются природными - чистым, многолетним растением. Поэтому, они ароматизированы, неповторимый аромат вокруг них. Их высота составляет 30-35 см. Различные цвета имеет тюльпан: красный, желтый, розовый, красный, желтый и т. д. А самые распространённые из них - красный и желтый. 18 видов тюльпанов, произрастающих на нашей земле, зарегистрированы в "Красной книге". Так что, тюльпаны следует хранить как зрачок глаз.