-тапсырма. Өлең түйінін өз сөзіңмен таратып жаз. 5-тапсырма. Орта ғасыр ойшылдарының тіл туралы айтқандарын түсін.
Олардың мағынасын өз ойыңмен таратып жаз.
Түсінбеушілік, дөрекілік жүрген жерде логика, парасат туралы дұрыс түсінік
болуы мүмкін емес (Әл-Фараби).
Әдеп басы – тіл, тәрбие басы – тіл (М. Қашқари).
Білім – тұл, Тілден шығып есілмесе (Ж. Баласағұн).
olc
ОҚЫЛЫМ ЖАЗЫЛЫМ
Жұмбақ айтыс.
Жұмбақ айтыс– айтыс жанрының бір түрі. Онда табиғат құбылыстары, адам, жан-жануар, қоғам тіршілігіндегі көріністерді жұмбақтау арқылы өнер бәсекесіне түскен әріптестер бір-бірінің ақыл-парасаты мен ой-түсінігін сынап, сөзден тосып, тізе бүктіруді көздейді. Жұмбақ айтыстың ең алғашқы түрі – қыз бен жігіт қайымдасуларында бір-біріне тосыннан сұрақ қойып, оған қолма-қол жауап қайыруды өзара мақсат еткендіктен, көбінесе олардың жауаптасулары барынша жинақы, терең мағыналы болып келеді. Қайым айтыстарының бір топ үлгілерінде (аты-жөні мәлімсіз көптеген қыз бен жігіт қайымдасулары, “Ұлбике мен Күдері қожа айтысы”, тағы басқа) қойылатын бір-екі ауыз жұмбақ айтыс тағдырын үзілді-кесілді шеше алмайды, көбінесе, қарсыласын оқыстан тосып тоқтатудың көп тәсілдерінің бірі ғана.
Қыз бен жігіт қайымдасуларының енді бір тобында айтыстың тоқтамды түйіні жұмбақ шешімдеріне келіп тіреледі. Мұнда жұмбақты қыз жағы бастап, жігіт шешуімен шектеледі де, ақыры қыздың дәстүрлі жол беруімен (жүзік, сақина, түйме, орамал – бір тоғыз) аяқталады. Жұмбақ арқылы айтысу ақындар айтысында кемелденіп, өзінің шырқау шыңына жеткен. Бұлардың бірсыпырасы ғылым-білім, өнердің пайдасын паш етсе, енді бір тобы деректі заттар мен өмірдегі жаңалықтарды жұмбақ етеді.
Әрқашан ең жақсы сыйлық-бұл жиналған шын жүректен, потратил көп уақыт пен күш емес, сатып алынған бойынша быстренькому жақын шағын дүкендерінде. Әрқашан өз қолымен жасаған сыйлық көтереді энергетика, сезім, қарым-қатынас. Мұндай ешкімде жоқ, мұндай турасында бірде-қанша ақша. Өз қолымен жасалған сыйлықтар сыйлайды, әдетте, жақын және қымбат адамдар, понимающим сені. Бұл белгі шынайы сезім. Бұл болуы мүмкін қандай да бір безделица, бірақ жасалған тек бір адамға және бір данада, ал бұл еш қандай ақша және ең қымбат бутигінде алмайсың...