Сөйлем құрамына қарай жай сөйлем және құрамалс сөйлем болып екі топқа бөлінеді . Жәй сөйлем бір ғана ойды білдіріп, бір интононациямен айтылады да, құрмалас сөйлем екі я одан да көп жай сөйлемнен құралып күрделі ойды білдіреді. Құрмалас сөйлемнің құрамындағы жай сөйлемдер өзара мынадай жолдармен байланысады : а) Интонация арқылы іргелесе байланысады : Байжанның оны көруі біріншірет еді: орта бойлы, төртбақтау, толықша , сарғылы өңділеу, қырықты алқымдап қалған жігіт екен. Мұнда бірінші жай сөйлемнен кейін дауыс ырғағы көтеріңкі айтылып, кідіріс ұзаққа созылмай, екінші сөйлеммен ұласып кетеді де , екі сөйлемнің арасын байланыстырып, күрделі ойды білдіруге дәлекер болып тұрады. ә) Жалғаулық шылаулар (септеулік ) арқылы байланысады: Құланбай күзеуден ерет қайтып кеткен соң, өзге елдің бәрі де дағдыдан тыс күземді ерте алып көшіп еді . б) Құрмаластың құрамындағы жай сөйлемнің баяндаушы тиянақсыз тұлғада келіп, келесі жай сөйлеммен ұласып, құрмаласа байланысады. Мысалы: Құрымбайдың оқуға кетуі шын болса, ол өз ісін ойламаған жерден істеген екен. Құрмалас сөйлемдер байланысу тәсілдеріне қарай үш түрге бөлінеді: 1. Салалас құрмалас . 2. Сабақтас құрмалас. 3. Аралас құрмалас.
Сонымен жеті керемет қатарына кіргендер: Ұлы Қытай қабырғасы, Үндістандағы Таж-Махал мавзолейі, Рим колизейі, Иорданиядағы ежелгі Петра қаласы, Бразилияның Рио де Жанейро қаласындағы Христің алып мүсіні және үндістердің инк, майя өркениетінің Перудегі Мачу-Пикчу, Мексикадағы Чичен-Ица ескерткіштері. Швейцариядағы жекеменшік қор бірнеше ай бойы әлем тұрғындарының арасында интернет пен мобилді телефон арқылы ғаламның жаңа жеті ғажайыбы деп 2000 жылға дейін тұрғызылған қандай ғимараттарды атайсыздар дегентұрғыда сауалнама жүргізіп, дауыс жинаған болатын. Жүз миллионнан астам адам дауыс берген байқау нәтижесі қасиетті үш жеті саны қатар келген, сенбі күні Лиссабонда шығарылды.
Құрмалас сөйлемнің құрамындағы жай сөйлемдер өзара мынадай жолдармен байланысады :
а) Интонация арқылы іргелесе байланысады :
Байжанның оны көруі біріншірет еді: орта бойлы, төртбақтау, толықша , сарғылы өңділеу, қырықты алқымдап қалған жігіт екен.
Мұнда бірінші жай сөйлемнен кейін дауыс ырғағы көтеріңкі айтылып, кідіріс ұзаққа созылмай, екінші сөйлеммен ұласып кетеді де , екі сөйлемнің арасын байланыстырып, күрделі ойды білдіруге дәлекер болып тұрады.
ә) Жалғаулық шылаулар (септеулік ) арқылы байланысады: Құланбай күзеуден ерет қайтып кеткен соң, өзге елдің бәрі де дағдыдан тыс күземді ерте алып көшіп еді .
б) Құрмаластың құрамындағы жай сөйлемнің баяндаушы тиянақсыз тұлғада келіп, келесі жай сөйлеммен ұласып, құрмаласа байланысады. Мысалы: Құрымбайдың оқуға кетуі шын болса, ол өз ісін ойламаған жерден істеген екен.
Құрмалас сөйлемдер байланысу тәсілдеріне қарай үш түрге бөлінеді:
1. Салалас құрмалас .
2. Сабақтас құрмалас.
3. Аралас құрмалас.
Объяснение:
Сонымен жеті керемет қатарына кіргендер: Ұлы Қытай қабырғасы, Үндістандағы Таж-Махал мавзолейі, Рим колизейі, Иорданиядағы ежелгі Петра қаласы, Бразилияның Рио де Жанейро қаласындағы Христің алып мүсіні және үндістердің инк, майя өркениетінің Перудегі Мачу-Пикчу, Мексикадағы Чичен-Ица ескерткіштері. Швейцариядағы жекеменшік қор бірнеше ай бойы әлем тұрғындарының арасында интернет пен мобилді телефон арқылы ғаламның жаңа жеті ғажайыбы деп 2000 жылға дейін тұрғызылған қандай ғимараттарды атайсыздар дегентұрғыда сауалнама жүргізіп, дауыс жинаған болатын. Жүз миллионнан астам адам дауыс берген байқау нәтижесі қасиетті үш жеті саны қатар келген, сенбі күні Лиссабонда шығарылды.