ЖАЗЫЛЫМ 10-тапсырма. «Дербес пікір» жазу тәсілін қолданып, мәтін мазмұны бойынша пікірлеріңді жазыңдар (уақыт мөлшері: 7-8 минут) 1. Өзіндік пікір (идея): бір сөйлем. 2. Дәлел: екі сөйлем. 3. Өз пікірін айғақтайтын мысал: екі сөйлем. 4. Өз пікіріне қарсы пікір: бір сөйлем. 5. Қарсы дәлелді жоққа шығаратын мысал: екі сөйлем. 6. Қорытынды: екі сөйлемнен құралуы керек.

Қойдың сүті — қорғасын. Қойшы көп болса, Қой арам өледі. Екі қошқардың басы Бір қазанға сыймас. Ісек қойдың басы үлкен, Саулық қойдың жасы үлкен. Ала қойды бөле қырыққан Жүнге жарымайды. Ақсақ қой түстен кейін маңырайды. Ақсақ қой жатып семірер. Семіздікті қой көтерер. Семіздің аяғы сегіз. Арық қой — тырысқақ, Ашадам — ұрысқақ. Жаман жасаққа жарамайды, Желінсау қосаққа жарамайды. Қарақұрт жесе Қой семіреді. Жаман қой ісегінде қартаяды. Еркек қой бұралқы болмас. Қасқырдың ойлағаны — арамдық. Қойдың ойлағаны — амандық. Қой егіз тапса, Шөптің басы айыртуады. Сүтсіз қой — маңырауық. Күн батса, Қойға соқпақ табылар. Қойға қоңырау жара Тәңір асыраған тоқтысын Қасқыр жемейді. Арық малды асырасаң Аузы-мұрныңды май етер. Арам адамды асырасаң Аузы-мұрныңды қан етер. Тоқты тоймас, Шөміш кеппес. Мал аяған — аттан құр, Төл аяған — ақтан құр.

Толықтауыш - сөйлемде атау мен іліктен басқа септіктердің бірінде тұрып, бір мүшені заттық мағына жағынан толықтырып тұратын тұрлаусыз мүше.

Толықтауыштың сұрақтары: кімді? нені? кімге? неге? кімде? неде? кімнен? неден? кіммен? немен? кім (не) туралы жөнінде? кім (не) жайында?

Анықтауыш - сөйлемде зат есімнен болған не заттық мағынада қолданылған мүшені сын-сапалық, сан-мөлшерлік, меншіліктік–қатыстың жағынан анықтап тұратын тұрлаусыз мүше.

Анықтауыш қандай? қай? кімнің? ненің? қайдағы? қашанғы? қанша? неше? нешінші? қайткенде? не еткенде? деген сұрақтардың біріне жауап береді. Құрамына қарай дара (қара), күрделі (қара көк) болып екіге бөлінеді.

Пысықтауыш - сөйлемде іс-әрекет, қимылдың жай-күйін, амалын, мөлшерін, мезгіл-мекенін, себеп-мақсатын білдіретін тұрлаусыз мүше.

Пысықтауыш қалай? қайтіп? қашан? қайда? қайдан? неліктен? не себепті? кім үшін? не үшін? не істеуге? не мақсатпен? не арқылы? кім арқылы? неше рет? деген сұрақтарға жауап береді.