ЖАЗылым 12-тапсырма. «Бес саусақ» төсілі арқылы сұрақтарға жауап жаз.
Бас бармақ
басты мәселе. Бүгінгі сабақта ең құнды мәселе
не болды?
Балаң үйрек бірлесу. Мен топта/жұпта қалай жұмыс
жасадым? Кімге көмек бердім?
Ортан терек ойлану. Мен бүгін қандай білім мен тәжірибе
алдым?
Ерулік[1] — дәстүрлі халықтық жоралғының жарқын үлгісі. Жаңадан көшіп келген, жапсарлас қонған отбасына бұрыннан отырған көршілері қонақасы береді, дәм-тұз татырып, ықылас-пейіл білдіреді. Ерулік беру арқылы ауыл тұрғындары жаңа көршілерін өздеріне етене жақындастыруды, бөтенсітпеуді де көздейді. Ерулік қысқы соғымның сүбелі мүшелерінен (қазы-қарта, жал-жая, т.б.) пісіріледі немесе қой сойылып шақырылады.[2]
Асар» — туған-туыстар, достар немесе көршілер қиындықтарға тап болған адамға немесе отбасыға қайтарымсыз көмек көрсетуді көздейтін дәстүр. Бұл дәстүр бойынша отбасы өзіне үй салып жатқан кезде, туыстар немесе көршілер жиі көмекке келеді. Жұмысты аяқтағаннан кейін көмекке келген адамдар үшін мерекелік дастархан жайылады.
ҚЫМЫЗМҰРЫНДЫҚ
Ұлттық салт-дәстүріміздің ішінде халық санасынан мүлдем ұмытылып, тойланбай келе жатқан жалпы қазақтық мейрамдарымыздың бірі – ҚЫМЫЗМҰРЫНДЫҚ.
Қымызмұрындық дегеніміз – ел жайлауға шыққанда жазғытұрым аталып өтетін – қымыз тойы. Қазақ жерінде қымызмұрындық әр түрлі аталады. Жетісу, Батыс Қазақстанда қымызмұрындық, Сарыарқада биемұрындық, Шыңжаңда биебау, Моңғолияда бие байлар т.с.с., бірақ бәрінің мағынасы бір. Қытымыр қыстан жүдеп-жадап шыққан көшпенді ел жайлауға шығып жадырап, сағынған сүйікті сусынын, бүкіл халық болып ішіп, нағыз мейрамға айналдыратын. Жалпы ұлттық сипаты жағынан қымызмұрындық Наурыз мерекесі мен құрбан айттан бірден-бір кем түспейді.
Қымызмұрындық мейрамын шартты түрде екі түрге бөлуге болады. Бірінші – бие байлар. Ел жайлауға көшкен соң сауылатын биелерді бөле бастайды. Ауыл ақсақалдары өзара кеңесіп, бұл іске ерекше ден қояды, желілерді тартқыздырады, асау биелерді ұстау үшін мықты жігіттер дайындайды. Сабалар мен көнектерді әйелдер әбден жуып, желіге кептіріп қояды. Жігіттер желінің жібін тартып, қазықтарын қағып, тоқпақтарын сайлайды. Сағат 10-11-лерде бүкіл ауыл адамдары желінің басына жиналады. Жылқышылар құлынды биелерді айдап әкеледі, дайын тұрған жігіттер құлындарды ұстап желіге байлай бастайды. Құлындарды байлап болған соң, әйелдер мен қыздар желі басына піскен ет, құрт, ірімшік тағы басқа тағамдар әкеледі. Барлығы отырып тамақ ішеді.
Объяснение:
Орысша эссе Туркистан
Город Туркестан находится в Южно-Казахстанской области и является одним из древнейших городов Казахстана: он был основан более чем 1500 лет назад.
Туркестан (Яссы) являлся политическим и духовным центром тюрко-язычных народов и был столицей Казахского ханства на протяжении многих веков. Одна из главных достопримечательностей города – это мавзолей Ходжи Ахмета Яссауи, построенный в конце XIV – в начале XV вв.
В данный момент город является центром паломничества мусульман Казахстана, Центральной Азии и других стран. По словам самих паломников, три поездки в мавзолей Яссауи в Туркестане равняются малому хаджу в Мекку.
Также в город приезжают много туристов, интересующихся древними городами и культурой.
Наиболее интересные археологические памятники этих мест относятся к эпохе процветания средневекового города Отрар. После многих лет археологических раскопок, данные археологические памятники были включены в состав историческо-культурного заповедника - Отрарский оазис.
Также здесь расположен - прекрасный исторический музей, наглядно демонстрирующий взятие города монголами, а также памятник XII-XX вв. – Арыстан-баб, посвященный учителю и наставнику Ходжи Ахмета Яссауи.
Қазақша эссе Туркистан
Түркістан – Қазақстанның көне қалаларының бірі. Бұл қала еліміздің оңтүстік аймағында орналасқан. Түркістан қаласы қазақ халқының тарихымен тығыз байланысты. Орта ғасырларда (ХҮІ – ХҮІІІғғ) ол Орта Азия мен Қыпшақ даласы халықтарының саяси орталығы болған. Беріде Қазақ хандығының ордасы болды. Қасиетті Түркістанды Екінші Мекке» деп атаған.
1903 жылы Түркістанға алғаш темір жол келген. Қасиетті Түркістан – тарихи және туристік қала. Түркістанға келгендер алдымен Қожа Ахмет Йасауи кесенесіне барады. Бұл кесене – сәулет өнерінің ең озық үлгісі. Кесене отыз бес бөлмеден және сегіз бөліктен тұрады. Кесененің жанында шығыс моншасы бар. Жер астында қырық төрт бөлмеден тұратын «қылует» деп аталатын ғибадатхана салынған. Түркістан қаласы Қожа Ахмет Йасауи атымен әлемге әйгілі болды.