Жалпы, қазақ батырлары туралы әңгіме, мәңгілік тақырып. Мұнда біздің ұлттың ғұмыр бойғы трагедиясы, тағдыры мен азабы, қаһармандығы жатыр. Жалпы, орта ғасырдан өткен ғасырдың соңына дейінгі аралықта елдің тарихынан ойып орын алған 20-ға тарта қазақ батырлар бар. Мұның бәрін білу ұрпаққа міндет.
Махамбет өзінің барша болмыс қасиеттерімен көшпелілер арасындағы көсем тұлғалардың бірі. Ол өзі туып өскен өңірдің Қамбар батыр, Ер Тарғын, Сыпыра жырау, Асанқайғы, Қазтуған, Шалкиіз, Жиембет, Доспамбет сияқты біртуар тұлғаларының өлмес мұраларын көкірегіне тоқып өсті. Өзі өмір сүрген заманның ағымына жүйрік, қыр сырын жетік меңгерген, көзі ашық, көкірегі ояу, білімдар адам болған. Орыс, татар, араб тілдерін тәуір меңгерген. Мұны ол жазған хаттардан айқын аңғаруға болады.
Оның өмірі мен шығармашылығы жөнінде Х.Досмұхамедов, М.Әуезов, Қ.Жұмалиев, З.Қабдолов, Х. Сүйішәлиев, С.Қирабаев, Р.Бердібаев, М.Мағауин, Ә.Дәрбісәлин, Қ.Сыдиықов және т.б. ғалымдар мен қаламгерлер зерттеулер, мақалалар жазды, пікірлер айтты.
Ежелгі дәуірден бүгінгі күнге дейін қазақ халық аңызы музыка мен әннің жерсіз, жерсіз шығу тегі туралы аңыз келді. Ол аспанда қалықтап ұшқан Құдайдың әні көшпенділер қазақтарының ұлы даласынан ұшып өтіп өте төмен түсіп, сондықтан оны естігенде халық табиғаттан үлкен музыкалық сый мен қабілетке ие екенін айтады. "Құдай әрбір қазаққа оның туған сәтінен бастап күй бөлігін салды"дейді. 18-19 ғасырларда қазақтардың өмірі мен тұрмыс-тіршілігін көрген адамдар таң қалдырмай, таңданыссыз халықтың шығармашылыққа, жылдам музыкалық - поэтикалық импровизацияға, барлық халықтың музициялау саласына-нәрестелерден терең старттарға дейін кеңінен тартылуын атап өткен шығар. Әрбір жыныс-жас әулет болған қазақ халқының дәстүрлі қоғамда тиісті музыкалық аспаптар жиынтығы және жанрдағы ұстанды. Балалар саз балшық үрлемелі аспаптарда - саз сырнай, тастауке, ысқырықта ойын ойнап көңіл көтерді, олар шебер немесе баланың өзі жануарлардың, құстардың, балықтардың, көп жынысты жылқылардың, жарқын суреттелген және жарқыраған глазурьмен көмкерілген. Балалар әндері мен музыкалық ойындарды, ана бесігі мен әндерді орындау-ересек ер адамдардың (бұғы осиеті) үйрету арқылы балалар қоршаған әлемді танып, өзінің әлеуметтік-мәдени ортақтығының толыққанды мүшесі болды. Одан әрі дербес өмір Жастар ойындары мен ойын - сауыққа қатысу арқылы жаңа көркем білім мен тәжірибе берді, міндетті түрде музыка-Қайым айтыстар, тартыстар, қара олен тұрмыстық әндерінің диалогтық әндерінің қатысуымен. "Жас жылдар" репертуары махаббат лирикасы мен әр түрлі әндермен және көп бояулы қазақ үйлену тойының салт-дәстүрлерімен байытылды. Бұл тұрғыда теңдестірушілік пен тәжірибе алып жүрген "кемелдік" үлкен мемлекеттік және қоғамдық істерді жүзеге асыру, туысаралық ән-поэтикалық сайыстарда рудың мүдделерін қорғау және дәстүрлі халықтық мерекелер мен рәсімдерді орындау үшін жаршы - ұйымдастырушы және ритуалды орындаушы ретінде шақырылды. Ал " қарттылық "және" даналық " жастардың музыкалық-поэтикалық тәлімгерлерімен, философиялық әндердің әндерімен-өмірдің мәні мен қайтымсыз кеткен жастық туралы ой-пікірлерімен, тәтті және сені тез өтіп кеткен уақыт туралы, Сенің жасың-небәрі жиырма бес (жиырма бес). Қазақ-көшпендінің жыл өткен сайын, ұрпақтан-ұрпаққа ұдайы жаңғыртылған, әр түрлі халықтық музыкалық дәстүрлердің толық қанды қызметін қамтамасыз ететін және Ұлы Абайдың белгілі жолдарын қалыптастырған әйгілі музыкалық-өмірлік ортасы осындай болды:"...Әлемге есік сіз үшін ән ашты. Ән шығарып салады жерге батырлары", скорбя. Ән-жер қуанышының мәңгілік серігі, сондықтан оған көңіл бөл!"Ұлттың барлық рухани байлығы ХХ ғасырдың басына дейін жазықсыз түрде дамыды және әкесінен ұлына, мұғалімнен оқушыға, өткенінен болашаққа "ауыздан ауызға" берілді. Көшпелі және жартылай көшпелі шаруашылық түрі халық аспаптары мен музыкалық дәстүрлердің өзіндік ерекшелігін, олардың қазақ қоғамының өмірі мен тұрмысына "кіріктірілген" және көркем шығармашылықтың өзге де формаларынан - сөздік және поэтикалық ерекшеліктерден ажырамаушылықты анықтады.
P.S я копировал с переводчика. Не судите строго если найдёте повторяющиеся слова.
Махамбет өзінің барша болмыс қасиеттерімен көшпелілер арасындағы көсем тұлғалардың бірі. Ол өзі туып өскен өңірдің Қамбар батыр, Ер Тарғын, Сыпыра жырау, Асанқайғы, Қазтуған, Шалкиіз, Жиембет, Доспамбет сияқты біртуар тұлғаларының өлмес мұраларын көкірегіне тоқып өсті. Өзі өмір сүрген заманның ағымына жүйрік, қыр сырын жетік меңгерген, көзі ашық, көкірегі ояу, білімдар адам болған. Орыс, татар, араб тілдерін тәуір меңгерген. Мұны ол жазған хаттардан айқын аңғаруға болады.
Оның өмірі мен шығармашылығы жөнінде Х.Досмұхамедов, М.Әуезов, Қ.Жұмалиев, З.Қабдолов, Х. Сүйішәлиев, С.Қирабаев, Р.Бердібаев, М.Мағауин, Ә.Дәрбісәлин, Қ.Сыдиықов және т.б. ғалымдар мен қаламгерлер зерттеулер, мақалалар жазды, пікірлер айтты.
Ежелгі дәуірден бүгінгі күнге дейін қазақ халық аңызы музыка мен әннің жерсіз, жерсіз шығу тегі туралы аңыз келді. Ол аспанда қалықтап ұшқан Құдайдың әні көшпенділер қазақтарының ұлы даласынан ұшып өтіп өте төмен түсіп, сондықтан оны естігенде халық табиғаттан үлкен музыкалық сый мен қабілетке ие екенін айтады. "Құдай әрбір қазаққа оның туған сәтінен бастап күй бөлігін салды"дейді. 18-19 ғасырларда қазақтардың өмірі мен тұрмыс-тіршілігін көрген адамдар таң қалдырмай, таңданыссыз халықтың шығармашылыққа, жылдам музыкалық - поэтикалық импровизацияға, барлық халықтың музициялау саласына-нәрестелерден терең старттарға дейін кеңінен тартылуын атап өткен шығар. Әрбір жыныс-жас әулет болған қазақ халқының дәстүрлі қоғамда тиісті музыкалық аспаптар жиынтығы және жанрдағы ұстанды. Балалар саз балшық үрлемелі аспаптарда - саз сырнай, тастауке, ысқырықта ойын ойнап көңіл көтерді, олар шебер немесе баланың өзі жануарлардың, құстардың, балықтардың, көп жынысты жылқылардың, жарқын суреттелген және жарқыраған глазурьмен көмкерілген. Балалар әндері мен музыкалық ойындарды, ана бесігі мен әндерді орындау-ересек ер адамдардың (бұғы осиеті) үйрету арқылы балалар қоршаған әлемді танып, өзінің әлеуметтік-мәдени ортақтығының толыққанды мүшесі болды. Одан әрі дербес өмір Жастар ойындары мен ойын - сауыққа қатысу арқылы жаңа көркем білім мен тәжірибе берді, міндетті түрде музыка-Қайым айтыстар, тартыстар, қара олен тұрмыстық әндерінің диалогтық әндерінің қатысуымен. "Жас жылдар" репертуары махаббат лирикасы мен әр түрлі әндермен және көп бояулы қазақ үйлену тойының салт-дәстүрлерімен байытылды. Бұл тұрғыда теңдестірушілік пен тәжірибе алып жүрген "кемелдік" үлкен мемлекеттік және қоғамдық істерді жүзеге асыру, туысаралық ән-поэтикалық сайыстарда рудың мүдделерін қорғау және дәстүрлі халықтық мерекелер мен рәсімдерді орындау үшін жаршы - ұйымдастырушы және ритуалды орындаушы ретінде шақырылды. Ал " қарттылық "және" даналық " жастардың музыкалық-поэтикалық тәлімгерлерімен, философиялық әндердің әндерімен-өмірдің мәні мен қайтымсыз кеткен жастық туралы ой-пікірлерімен, тәтті және сені тез өтіп кеткен уақыт туралы, Сенің жасың-небәрі жиырма бес (жиырма бес). Қазақ-көшпендінің жыл өткен сайын, ұрпақтан-ұрпаққа ұдайы жаңғыртылған, әр түрлі халықтық музыкалық дәстүрлердің толық қанды қызметін қамтамасыз ететін және Ұлы Абайдың белгілі жолдарын қалыптастырған әйгілі музыкалық-өмірлік ортасы осындай болды:"...Әлемге есік сіз үшін ән ашты. Ән шығарып салады жерге батырлары", скорбя. Ән-жер қуанышының мәңгілік серігі, сондықтан оған көңіл бөл!"Ұлттың барлық рухани байлығы ХХ ғасырдың басына дейін жазықсыз түрде дамыды және әкесінен ұлына, мұғалімнен оқушыға, өткенінен болашаққа "ауыздан ауызға" берілді. Көшпелі және жартылай көшпелі шаруашылық түрі халық аспаптары мен музыкалық дәстүрлердің өзіндік ерекшелігін, олардың қазақ қоғамының өмірі мен тұрмысына "кіріктірілген" және көркем шығармашылықтың өзге де формаларынан - сөздік және поэтикалық ерекшеліктерден ажырамаушылықты анықтады.
P.S я копировал с переводчика. Не судите строго если найдёте повторяющиеся слова.