ЖИЫ алсырма. М үзіндіні та мағынасын анықта. Мәтінде қандай мәселе көтерілгенін айтып, стилі Қазақстан – мұнайлы мемлекет. Мұнай қоры еліміздің батыс бөлira орналасқан. Жыл сайын 32 миллион тонна мұнай өндіріледі. Жаһанда -тапсырма. Мәтінді түсініп оқы. Қою қаріппен берілген сөздердің анықта, най өндіруден 18-орында. Қазақстанда мұнай құбырын 10 000 шақырым дейін жүргізген. Мұнай өндіретін 32 стансы жұмыс істейді. Батыста мұнай кені бар екенін қазақтар ертеде білген. Олар мұнай мен адамның, малдың жарасын емдеген. Алғаш бұрғылау жұмыстары Батыс тағы Қарашұңғыл жерінде жүргізілген. 1899 жылы 40 метр тереңдіктен алғаш мұнай бұрқағы атқылаған. Осы кезден бастап Ұлы дала елінде мұнай өндірісі басталды. Ал Доссорда 1911 жылы 226 метр тереңдіктен мұнай бүр Қағы атқылаған. Осы жерде Қазақстандағы алғаш мұнай өндіру өнеркәсіб басталды. 1985 жылды Атырау облысы Құлсары қаласында тосын оқиға, бар окога тылын ды, °37-ұңғымада қатты қысымнан мұнай өндіретін құралдың бір бөліп жұлынады. Ауаға мұнаймен бірге улы газ атқылаған, өрт болып, оты -тапсыр MOTII бұрқақ 40-50 метрге көтерілген. Жердегі өртті орбитадан ғарышкерлер де көрген. Қыс мезгілінде өрттен бірнеше километр жер жылынып, жерге ше байл біле шыққан. Бұл өртті бір жылдан кейін әрең сөндірген. Қазір мамандар мұндай экологиялық апаттың алдын алады.
аксу́-жабагли́нский госуда́рственный приро́дный запове́дник (каз. ақсу́-жабағылы́ мемлекетті́к табиғи́ қорығы́) — первый и старейший заповедник в казахстане
расположен в западной оконечности хребта таласский алатау в тюлькубасском, толебийском и байдибекском районах туркестанской области, а также в жуалынском районе жамбылской области на общей площади в 131 934 га.
заповедник «аксу-джабаглинский» организован постановлениями советом народных коммисоров казахской асср от 14 июля 1926 года и снк рсфср от 27 мая 1927 года на площади 30545 га. в 1929 году к заповеднику был присоединен каньон реки аксу. учрежден «с целью полного сохранения в неприкосновенном виде рек аксу и жабаглы со всеми их древесными и кустарниковыми насаждениями, травянистым покровом и населяющим этот заповедник животным миром — как памятник природы». в 1935 году площадь была увеличена до 48 570 га. — были присоединены долины рек - и .
ақсу-жабағылы - қазақстанның ең ескі қоры, сондай-ақ юнеско-ның биосфералық резерваты мәртебесіне ие орталық азиядағы бірінші болып батыс тянь-шань шельфінде теңіз деңгейінен 1000-ден 4280 метр биіктікте орналасқан. міне, биіктігі жоғары белдіктер: жартылай шөлдер құрғақ forb далаымен ауыстырылады, құрғақ шабындықтардың сәнді аудандары сергіп келе жатқан арча бүршектеріне жол береді. түрлі-түсті альпі гүлдерінің әшекейлі әшекейлері мұздықтардың қарлы және көкшіл тілдерінде қараңғы шыңдардың аяғын безендіреді. ақсу-жабағылы - сирек кездесетін, жойылып бара жатқан және эндемикалық жануарлар мен өсімдіктердің ең бай қазынасы. мұнда арқар және тау ешкілері, маралдар мен раушандар, сілеусіз және қар барысы, қасқырлар мен түлкілер, аюлар мен саңырауқұлақтар, тас сақиналары мен герма кездеседі. құстардың бай әлемі. көктемде өсімдіктер, грифон аңақтары және алтын бүркіттер аспанға көтеріледі. тас тауларында ұя салатын ұя, мәңгілік қардың жанында сноуборд таба аласыз. тұтқыр ормандардың көлеңкелі төсемесінде, жұмақ бүркітшісінің төгілуі тірі жарық болып көрінеді. флейтадағы қоңырау үндері көгілдір құсты әнге ұқсас. көптеген түсті көбелектің, сирек кездесетін түрлердің, сирек кездесетін түрлердің, жалтақтылардың және сарайлардың күндізгі жағалауында жарқырауы мүмкін.
өсімдіктер флорасы әртүрлі. григтің қызғалдақтары қызыл жалын сияқты беткейлерде өршиді. қызғылт гүлзарларда морин кокандтың әуе гүлдері жиналды.
теңіз деңгейінен 3000 метр биіктікте орналасқан шалғайдағы шұңқырда резервтің тағы бір тартуы - қараңғы жарқыраған тастардан жасалған көптеген суреттерден тұратын «көркем галерея» түрі. онда бейнеленген жабайы және үй жануарлары, аң аулау және ежелгі ң өмірі. ақсу-жабағылы палеонтологиялық учаскелеріндегі тақтатастың шөгінділерінде планетаның ең көне тұрғындары - өсімдіктер, қтар, жәндіктер және қылшақ тәрізді жалған суреттер сақталған.
аксу́-жабагли́нский госуда́рственный приро́дный запове́дник (каз. ақсу́-жабағылы́ мемлекетті́к табиғи́ қорығы́) — первый и старейший заповедник в казахстане
расположен в западной оконечности хребта таласский алатау в тюлькубасском, толебийском и байдибекском районах туркестанской области, а также в жуалынском районе жамбылской области на общей площади в 131 934 га.
заповедник «аксу-джабаглинский» организован постановлениями советом народных коммисоров казахской асср от 14 июля 1926 года и снк рсфср от 27 мая 1927 года на площади 30545 га. в 1929 году к заповеднику был присоединен каньон реки аксу. учрежден «с целью полного сохранения в неприкосновенном виде рек аксу и жабаглы со всеми их древесными и кустарниковыми насаждениями, травянистым покровом и населяющим этот заповедник животным миром — как памятник природы». в 1935 году площадь была увеличена до 48 570 га. — были присоединены долины рек - и .
ақсу-жабағылы - қазақстанның ең ескі қоры, сондай-ақ юнеско-ның биосфералық резерваты мәртебесіне ие орталық азиядағы бірінші болып батыс тянь-шань шельфінде теңіз деңгейінен 1000-ден 4280 метр биіктікте орналасқан. міне, биіктігі жоғары белдіктер: жартылай шөлдер құрғақ forb далаымен ауыстырылады, құрғақ шабындықтардың сәнді аудандары сергіп келе жатқан арча бүршектеріне жол береді. түрлі-түсті альпі гүлдерінің әшекейлі әшекейлері мұздықтардың қарлы және көкшіл тілдерінде қараңғы шыңдардың аяғын безендіреді. ақсу-жабағылы - сирек кездесетін, жойылып бара жатқан және эндемикалық жануарлар мен өсімдіктердің ең бай қазынасы. мұнда арқар және тау ешкілері, маралдар мен раушандар, сілеусіз және қар барысы, қасқырлар мен түлкілер, аюлар мен саңырауқұлақтар, тас сақиналары мен герма кездеседі. құстардың бай әлемі. көктемде өсімдіктер, грифон аңақтары және алтын бүркіттер аспанға көтеріледі. тас тауларында ұя салатын ұя, мәңгілік қардың жанында сноуборд таба аласыз. тұтқыр ормандардың көлеңкелі төсемесінде, жұмақ бүркітшісінің төгілуі тірі жарық болып көрінеді. флейтадағы қоңырау үндері көгілдір құсты әнге ұқсас. көптеген түсті көбелектің, сирек кездесетін түрлердің, сирек кездесетін түрлердің, жалтақтылардың және сарайлардың күндізгі жағалауында жарқырауы мүмкін.
өсімдіктер флорасы әртүрлі. григтің қызғалдақтары қызыл жалын сияқты беткейлерде өршиді. қызғылт гүлзарларда морин кокандтың әуе гүлдері жиналды.
теңіз деңгейінен 3000 метр биіктікте орналасқан шалғайдағы шұңқырда резервтің тағы бір тартуы - қараңғы жарқыраған тастардан жасалған көптеген суреттерден тұратын «көркем галерея» түрі. онда бейнеленген жабайы және үй жануарлары, аң аулау және ежелгі ң өмірі. ақсу-жабағылы палеонтологиялық учаскелеріндегі тақтатастың шөгінділерінде планетаның ең көне тұрғындары - өсімдіктер, қтар, жәндіктер және қылшақ тәрізді жалған суреттер сақталған.