*12- тапсырма* *“Жусан иісі повесі мен “Тортай мінер ақ боз ат”* әңгімесін салыстырыңдар. Аян мен Тортайдың тағдырларының ауыр болуына қандай жағдай себеп болды? Екі бала армандарына жете алды ма? Неге олардың ертегісі “Баяғыда бір жетім бала болыпты...” деген сөздермен басталады?
Халық жадында жүзден аса эпос сақталған, олар мың өлең жолынан тұрады, қыл қобыз немесе домбыра арқылы орындалған. Халық шығармашылығының сүйікті жанры, батырлық және лирикалық – тұрмыстық эпостар қатарында “Қобыланды”, “Алпамыс”, “Ер - Тарғын”, “Қамбар”, “Қыз-Жібек”, “Қозы - Көрпеш - Баян сұлу”, “Еңлік және Кебек” жырларын айтуға болады. Бұлар қазақ тарихына қатысты нақты оқиғаларды аңыз, мифологиялық түрде жеткізеді.
Қорқыт ата – түркі халықтарына ортақ ұлы ойшыл, жырау, қобызшы. Қорқыт сөзін "Хорқұт" сөзінен шыққан. "Хор" деген көне түркі тіліндегі "Өр" деген сөз, "Һор" деп те айтылған. Ал, "құт", ол кәдімгі "құт", "береке", "игілік" деген сөз. Демек Қорқұт сөзі "жоғарыдан келген құт" деген мағынада. Бірақ қазақ тілінде ол Қорқыт болып, кейін осы атаудан талай аңыз-ертегілер туған
Объяснение:
интернеттен таптым дұрыс деп ойлаймын
1.Берілген тұрақты тіркестерінің мағыналарын түсіндір
Қас пен көздің арасында жоқ болды. Бетінен оты шықты. Ағаштан түйін түю. Қырға қабақ болу. Жүрегі зу ету.
2.Төмендегі тұрақты тіркестерін қатыстырып сөйлемдер құрап жаз.
Көзін жеткізу. Қолды болу. Мысы құру. Қыр көрсету. Сабасынан түсу. Көңіліне келу.
ІІ деңгей
1.Берілген тұрақты тіркестердің мағынасын жаз.
Санын соғып қалу –
Ит өлген жер –
Аузына құм құйылды –
Көзді ашып-жұмғанша –
Екі аяғын бір етікке тықты –
Жегенін желкесінен шығарды –
Ескі жараның аузын ашу –
Қой аузына шөп алмас –
Зәресі кету –
Сөзіне құлақ аспау –
Он саусағынан өнер тамған –
Ит терісін басына қаптау –
Үріп ауызға салғандай –
Төбеге жай түскендей –
Су жүрек –
Ала көзімен атты –
Арқасы мұздап қоя берді –
Дәм-тұзы жараспады –
Ереуіл атқа ер салу –
Иненің көзінен өткендей –
ІІІ деңгей
1. Тест сұрақтарына жауап бер.
1. Тұрақты тіркесті көрсетіңіз.
A) Қала мен ауыл арасы.
B) Алты қанат ақ үй.
C) Ит терісін басына қаптады.
D) Көпке тараған күй.
E) Тез келді.
2. “Әсем” сөзінің синонимдік тұрақты тіркесін көрсетіңіз.
A) Азар да безер болды.
B) Тайға таңба басқандай.
C) Бетінен оты шықты.
D) Ай оңынан туды.
E) Қыздың жиған жүгіндей.
3. Тұрақты тіркесін көрсетіңіз.
A) Ырыс – алды ынтымақ.
B) бойшаң қыз.
C) ат ізін салмау.
D) туған жер.
E) түйме тағу.
4. “Төбесі көкке жету” тұрақты тіркесінің мағынасын көрсетіңіз.
A) өкіну.
B) қуану.
C) ұйықтау.
D) ұшу.
E) ойнау.
5.Тұрақты тіркесін көрсетіңіз.
A) қоян жүрек.
B) адамның жүрегі.
C) жүрегі соқты.
D) жүрегі лүпілдеді.
E) жүрек ауруы.
2. Тұрақты тіркестерді қатыстырып шағын мәтін құрастыр.
№ 2
І деңгей
1.1.Берілген сөздерді жақша ішіндегі сөздермен тіркестір. Қандай мағынада қолданылып тұрғанын ажыратып жаз.
Терең (өзен, білім, ой); қатты (сөз, құрт); қара (көйлек, жұмыс, су, өлең, ниет); жұмсақ (адам, мінез, орындық).
Тура мағыналы сөз
Ауыспалы мағыналы сөз
Терең өзен
Терең білім
1.2.Сөйлемдерді көшіріп, тура және ауыспалы мағыналы сөздердің астын сыз.
Қанат – құстар мен шыбын-шіркейлердің ұшып-қонатын дене мүшесі, алдымен қанат ақ орданы тігуге кірісті. Біз футбол алаңының оң қанатына отырдық. Қазір иненің көзіне жіпті өткізе де алмаймын. Көзім ауырып, дәрігерге қаралып жүрмін. Жұмыстың көзін тапсақ, тез бітірер едік.
1.3.Ыстық, ауыр сөздері қандай мағынада қолданған.
1
Маржан ауыр жүк көтерді.
2
Ол – сыныбымыздағы мінезі ауыр баланың бірі.
3
Дастарқанға ыстық тамақ келді.
4
Қуаныштан оның бойын ыстық сезім биледі.
ІІ деңгей