Айтайын бір санамақ, Ұғынып ал саралап.
Жетісуды жеті өзен
Ағып жатыр аралап:
Арнасы да кеңейген,
Суы дағы көбейген
Алғашқы өзен - Аягөз
Басталады Семейден.
Одан кейін Тентегі,
Тулап аққан ерке еді.
Жете алмаған Балқашқа
Қатты аққанмен, келте еді.
Үшінші өзен - Лепсісі,
Тауды бұзған көп күші.
Ұмтылады алқапқа,
Келіп тездеп жеткісі.
Төртінші - Ақсу өзені,
Кең даланы кезеді.
Шаруаға қолайлы,
Малға толы өзегі.
Бесіншісі – Қаратал,
Суын диқан жаратар.
Ақ күрішті алқаптың
Бойына нәр таратар.
Алтыншы өзен - Ілесі,
Тым байсалды мінезі.
Балқашқа кеп құятын
Үлкен өзен бұл өзі.
Жетінші өзен
Шуы бар,
Асып-тасқан суы бар.
Жапан түзді жайқалтып,
Құмға өсірген нуы бар.
Бөлеп сымбат-сәніне,
Бөлеп ырғақ-əніне,
Алатаудан басталған
Жеті өзеннің бәрі де.
Жер жаннаты, көркемі,
Өсе түскен өркені.
Жетісу деп атаған
Жеті өзенді өлкені.
А.Асылбеков
Сұрау есімдіктерін пайдаланып , мəтін мазмұны бойынша сұрақ дайындаңдар : қайда , қалай .
Автор адамдар жас кезінде жүрегін тыңдап жүрген дейді. Жас кезінде адам әлі көп көрмеген, тағдыры дайындап қойған сынақтан өтпеген, ойына ақыл кірмеген. Жалпы айтқанда көзімен көргеннің, құлағымен естігеннің бәріне сене берген. Ал осының нәтижесінде оны көзі де, құлағы да, тіпті жүрегі сатып кетті. Ержеткен соң, ақыл кіріп, күш енгенде енді болғанның қайталауыннан қорықып, адамдар былай тұрсын, өзіне де сенбей қалады.
Менің ойымша, адам мейлі жас болса да, ержеткен болса да ешкімге сенбеуі керек. Қазіргі кезде адамдарға сену тіпті қауіпті болып кетеді. Ия, кейбір кезде өз көзіңмен көргеніне, өз құлағыңмен естігеніне де сенбеуге мәжбүр боласың. Бірақ жүрек ешқашан алдамайды ғой!? Егер де жүректі тыңдай білсең дұрыс жолда қаласың деп ойлаймын. Сонда кімге сенуге болады? Жүрек ме? Адамдарға ма? Дегенмен бұл жерде адам не таңдаса өзі біледі.
решить тест:
63.Омоним сөздерді табыңыз.
А) Бас, аяқ.
В) Мұғалім, оқушы.
С) Бас, жақ.
D) Ара, бас.•
Е) Үлкен, кіші.
64.Тура мағыналы сөзді табыңыз.
А) Суық сөз.
В) Ыстық ықылас.•
С) Ақниетті.
D) Жақсыадам.
Е) Тереңойлы.
65.Синонимдік қатарды көрсетіңіз.
А) Зор, үлкен.
В) Бай, кедей.
С) Пайдалы, зиян.
D) Туған, қайтыс болған.
Е) Кең, тар•
66.Үнді дыбыстары бар сөздітабыңыз.
A) Наным.
В) Жаға.•
С) Отбасы.
Б) Көкжиек.
Е) Бастық
67.Түбір сөзді табыңыз.
А) Кісі.
В) Апам.•
С) Дастарханға.
Д) Бауырының.
Е) Үйде.
68.Буын үндестігі сақталмаған сөзді көрсетіңіз.
А) Оқушы.
В) Орман.
С) Ғарышкер.
Д) Мектеп.
Е) Дәптер.•
69.Мақалды толықтырыңыз.
Жеті жұрттың тілін біл,
Жеті түрлі біл.
А) ақыл. •
В) әдет
С) тарих
D) білім
Е) көңіл
70.«Дәулет» сөзінің синонимін табыңыз.
А) Аз.
В) Байлық.
С) Үлкен.
D) Бас.
Е) Қас.•
71.Қай септікте тұрғанын көрсетіңіз: «Студенттен».
А) Барыс септік.
В) Шығыс септік.
С) Атау септік.•
D) Ілік септік.
Е) Табыс септік.
72.Толықтырыңыз.
«... кітабыңыз өте қызық екен.»
А) Сіз. •
В) Біздің.
С) Сенің.
D) Сіздің.
Е) Мені
73.Негізгі зат есімді табыңыз
A) бала,кітап,университет;
B) бала,білімді,қысқы;
C) кітап,баладай,қалалық;•
D) университет,бақытты,денсаулық;
E) мектеп,кітап,таудай;
74.Біріккен сөзді атаңыз:
A) тасбақа,қолшатыр;
B) ҚСТУ,ЖҚС;•
C) аяқ киім,қант сауыты;
D) ата-ана,бала-шаға;
E) аты-жөні,сиыр еті;
75.Киіз үйдің басты бөлшектерін көрсетіңіз
A) ошақ, босаға,кереге
B) кереге, шаңырақ, уықтар
C) есік, уықтар, шаңырақ•
D) түндік,кереге, ошақ
E) адырна, кебеже, уықтар
76.Реттік сан есімі бар сөйлемді атаңыз:
A) Жиырмасыншы томды бер;
B) Алтаудың біріне берсең болады;
C) Үш жігіт кірді;
D) Біз екеуміз;•
E) Бесеуіміз бардық;
77.Дұрыс жазылған сөзді табыңыз:
A) адамдікі;
B) адамдыкы;
C) адамтікі;•
D) адамнікі;
E) адамдіқы;
78."Білім кілті - тіл" дұрыс аудармасын көрсетіңіз.
A) Знание - сила•
В) 3нание ключ к языку.
С) Язык и знания сила
D) Язык- ключ к знаниям
E) Люби и береги свой язык.
79.Колледж бітіргенде,студент қандай білім алатынын анықтаңыз.
А) Кәсібибілім.
В) Арнайы орта.
С) Жоғарыбілім.
D) Орта білім.
E) Бастауышбілім.•
80.Қазақтың үш жүзініңбасынқосқанхандыанықтаңыз.
А) Кенесары хан.
В) Әбілхайыр хан.
С) Қасым хан.•
D) Абылай хан.
Е) Тәуекел хан
81.Ядролық қаруға қарсы қоғамдық қозғалыстың атауын белгілеңіз.
А) «Жас Алаш»
В) «Жер - Ана» •
С) «Невада – Семей»
D) «Жасыл ел»
Е) «Экология»
82.Есік қорғанынан табылған ескерткішті көрсетіңіз.
А) Алтын адам.•
В) Алаша хан кесенесі.
С) Көне кітаптар.
Д) Қожа Ахмет Йасауи кесенесі.
Е) Айша биби кесенесі
83.Махамбет Өтемісұлының жауынгер досы, көтеріліс басшысын табыңыз.
A) Шернияз
B) Есет батыр
C) Жәңгір
D) Әбілқайыр•
E) Исатай
Объяснение:
Все ответы отмечены •